Ғасырдан асқан ғимарат

Аудан орталығы – Әйтеке би кентінің теміржол вокзалының тұрғызылғанына ғасырдан астам уақыт өтті. Оның қабырғалары қаншама тарихи кезеңдерді өткерді десеңізші! Десе де өте сапалы салынғанының арқасында әлі де жақсы жағдайда халыққа қызмет ­етуде.
Тарихқа көз жүгіртсек, Қазалы темiржол бекетінің іргетасы 1902 жылы Орынбор – Ташкент темiржолы бойында тұрғызылуы жоспарланды. Оны жергілікті қазақтардың қатысуымен қолданылатын тастар Ақирек тауынан қашалып, нөмiрленiп, дайындалған түйе керуенiмен тасымалданған. Әкелінген әрбір құрылыс тасына патша тиынымен ақша төленіп, қабылданған. Сол кезде Ресейдің соңғы билеушісі император Николай ІІ билік тізгінін ұстап тұрған еді. Теміржол бекеті 1904 жылы пайдалануға берілді. Бүгінде республикалық санаттағы архитектуралық ескерткіштердің қатарына енгізіліп, мемлекеттің қорғауында. Оның қабырғалары күйдiрген кiрпiштерден қаланып, төбесi қаңылтырмен жабылған. Ресей сәулетшілерінің ықпалы бойынша ғимарат сол елден келген шеберлердің қолымен тұрғызылған.
Теміржол вокзалының шатыр конструкциясының бір ерекшелігі дәнекерленбей, темірлер бір-бірімен қиюластырылып (клёпка арқылы) ұстатылған. Николай ІІ заманынан келе жатқан тарихи-мәдени нысанға 2012 жылы қайта жаңғырту жұмыстары жүргізілді.
Айта кету керек, дәл осындай үлгідегі ғимараттар Ресей мен Украинаның бірнеше жерінде, атап айтқанда Днепродзержинск қаласында бар. Кезінде Қазалы стансасының жанынан салынған орыс шіркеуімен байланыстыратын жерасты жолы болған. Станция бастығы осы жолмен шіркеуге барып, сыйынып келетін болған деседі. Кейіннен маңыздылығы жойылып, көмілген. Сол кездері Қазалы стансасының бастығы патшалық теміржол қатынастары Министрлігіне қарайтын үлкен тұлға ретінде қабылданған. Тораптағы барлық мекемелер соған бағынған және есеп берген деген дерек бар. Сол дәстүр кеңес дәуірінде де сақталып, кейіннен Қазалы теміржол бөлімшесіне, содан соң Қызылорда бөлімшесі құзырына көшті.
Қазір жолаушыларға 116 жылдан бері қалтқысыз қызмет етіп келе жатқан теміржолдың бас қақпасы саналатын вокзал ішінде кәсіпкерлік бағытындағы орындар да жұмыс атқарады. Бұл жергілікті тұрғындар мен жолаушылар үшін өте тиімді.

Айнұр ҚАЗМАҒАМБЕТОВА