Сыбайлас жемқорлыққа жол жоқ

Сыбайлас жемқорлық – кез келген елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына тікелей әсер ететін ең күрделі қоғамдық мәселелердің бірі. Бұл құбылыстың қауіптілігі оның сырт көзге байқала бермейтін, бірақ қоғамның барлық қабаттарына ықпал ететін сипатында. Бір қарағанда жеке адамның жеке шешімі болып көрінген әрекет шын мәнінде тұтас қоғамның сеніміне, әділдікке деген түсінігіне әсер етеді.

Жемқорлықтың тамыр жаюына ықпал ететін факторлар көп болғанымен, оның басты себебі – құқықтық және моральдық мәдениеттің жеткіліксіздігі. Әділдікке негізделген қоғам құру үшін ең алдымен заңның үстем болуы міндетті. Заң бәріне ортақ, бәріне бірдей қолданылған жағдайда ғана қоғамда сенім қалыптасады. Адамдар ешқандай қысқа жолды іздемей, адал еңбектің нәтижесіне сүйенеді. Заң үстемдік құрған ортада кез келген әрекет ашық бағаланады, ал жасырын мәмілелерге орын қалмайды.

Ақпараттың ашықтығы да бұл мәселеде үлкен рөл атқарады. Журналистік зерттеулер, қоғамдық бақылау, азаматтық белсенділік – бәрі де қоғамның құқықтық мәдениетін көтеруге көмектеседі. Адамдардың құқықтық сауаты артқан сайын, сол қоғамда жемқорлыққа деген төзімсіздік күшейеді. Бұл жолда тек бір тараптың емес, бүкіл қоғамның үлесі маңызды.

Жемқорлықтың экономикалық әсері де аз емес. Ретсіз шешімдер мен жасырын келісімдер әділ бәсекелестікті әлсіретіп, кәсіпкерліктің дамуына кедергі келтіреді. Инвестиция тарту қиындайды, ал нарықтың табиғи дамуы тежеледі. Бұл — тек экономикаға ғана емес, қоғамның әлеуметтік тұрақтылығына да ықпал ететін маңызды жайт.

Жемқорлықпен күресте мәдениет ерекше маңызға ие. Адалдықты бағалау, жауапкершілікпен еңбек ету, қолындағы мүмкіндікті дұрыс пайдалана білу — кез келген елдің өркендеуіне жол ашатын құндылықтар. Әсіресе жас ұрпаққа осы құндылықтарды сіңіру — ұзақ мерзімді нәтиже беретін ең тиімді жолдардың бірі.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес — тек қылмысты анықтау ғана емес, ең алдымен қоғамда дұрыс көзқарас қалыптастыру. Әрбір адам өз ісіне жауапты болып, заңға сенім артса, ал сол заң шынайы түрде бәріне бірдей қолданылса — қоғам дамудың мүлде жаңа деңгейіне көтеріледі. Заңның үстемдігі – жемқорлыққа қарсы ең күшті қалқан.

Сондықтан ең басты міндет — адалдық пен жауапкершілікті қоғамның негізгі қағидатына айналдыру. Әрбір азаматтың бұл мәселеге деген жеке ұстанымы маңызды. Жемқорлықтың кез келген түрін қабылдамау — дамыған, әділ, сенімді қоғамға апарар жол.

Әли ЕРҚҰЛАНҰЛЫ,

Мұстафа Матаев атындағы

№170 орта мектеп 11 «Б» сынып оқушысы.

Жетекшісі: Талғат ЖӘРІМБЕТ,

мектеп директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары