Қазақстанда 2030 жылға дейін 42 су қоймасы салынады: жаңа Су кодексі күшіне енді
Қазақстанда жаңа Су кодексі күшіне енді. Елімізде 40-тан астам жаңа су қоймасы салынып, 426 ауыл ауыз сумен қамтылады
Фото: primeminister.kz
2025 жылғы 9 шілдеде Қазақстанда Су шаруашылығы қызметкерлерінің кәсіби мерекесі аталып өтеді. Бұл мамандар тұрақты сумен жабдықтау, ирригацияны дамыту және су ресурстарын тиімді басқару жолында жұмыс істейді. Соңғы жылдары елімізде су тапшылығы мен климаттық өзгерістердің күшеюі су ресурстарын басқаруды мемлекеттік саясаттың негізгі бағытына айналдырды, деп хабарлайды Azattyq Rýhy primeminister.kz сайтына сілтеме жасап.
Су саласын цифрландыру және жаңғырту: 2025–2030 жылдарға арналған жоспарлар
Мемлекет басшысының тапсырмасымен Қазақстанда Су ресурстары және ирригация министрлігі арқылы ірі реформалар жүргізілуде. Олардың қатарында:
- 40-тан астам жаңа су қоймасын салу,
- Цифрлық технологиялар енгізу,
- Гидротехникалық құрылыстарды реконструкциялау,
- Су үнемдеу технологияларын кеңінен қолдану.
Мақсат – халық пен ауыл шаруашылығын сапалы сумен қамтамасыз ету, су қауіпсіздігін арттыру және климаттық тәуекелдерге дайын болу.
Жаңа Су кодексі не әкеледі?
2025 жылғы 9 сәуірде күшіне енген Қазақстанның жаңа Су кодексі келесідей өзгерістерді қамтиды:
- Су ресурстарын кешенді басқару;
- Су тасқыны мен құрғақшылыққа қарсы күрес шараларын заңдастыру;
- Су пайдалануды бақылау мен мониторингті күшейту;
- Су нысандарының «қара нарығына» қарсы нақты тетіктер енгізу;
- Жауапкершілікті арттыру және қоғамдық бақылауды кеңейту.
2030 жылға дейінгі стратегиялық мақсаттар
Қазақстан 2030 жылға дейін:
- 42 жаңа су қоймасын салуды;
- 37 қолданыстағы су қоймасын қалпына келтіруді;
- 14 мың шақырымнан астам суару каналын жаңғыртуды;
- 1,3 млн гектарға дейін суармалы жерлер аумағын кеңейтуді;
- 426 елді мекенді ауыз сумен қамтамасыз етуді;
- Су тасқынына қарсы жалпы сыйымдылығы 180 млн м³ су қоймаларын салуды жоспарлап отыр.
Су саласын цифрландыру: бақылау, есеп және тиімділік
Су саласындағы жобаларға автоматтандыру, қашықтан бақылау, GPS және су шығынын өлшеу технологиялары енгізілуде. Бұл:
- Ауыл шаруашылығы өнімділігін арттырады,
- Су ысырабын 20–30%-ға дейін азайтады,
- Ресурстарды әділетті бөлуді қамтамасыз етеді.
Кадр тапшылығы және мамандар даярлау
Саладағы кадрлық жетіспеушілікті шешу үшін:
- ҚХР-мен бірлесіп 105 маман біліктілігін арттырады,
- 9 жаңа кәсіби стандарт дайындалады,
- 2027 жылға дейін колледждер мен ЖОО бағдарламалары жаңартылады.
Су саласындағы жалақы өседі
2024 жылы қызметкерлердің орташа жалақысы 204 мың теңгеге жетті. Ал 2025 жылдың екінші жартысында:
- Жалақы 50%-ға дейін өседі,
- 305 мың теңге орташа айлыққа жетеді.
Халықаралық ынтымақтастық: трансшекаралық суларды басқару
2025 жылғы келісімдер нәтижесінде Қазақстанға:
- Сырдария өзені арқылы 3,7 млрд м³,
- «Достық» каналы арқылы 909 млн м³,
- Талас және Шу өзендері арқылы 625 млн м³ су жеткізіледі.
Қорытынды
Қабылданған реформалар мен кешенді жоспарлар Қазақстанда су ресурстарын басқару жүйесін жаңа деңгейге шығарады. Бұл тек экологиялық қауіпсіздікті ғана емес, сондай-ақ экономикалық тұрақтылықты да қамтамасыз етеді.
