Роза Бағланованың айтуынша, ол бай отбасынан шыққан. Дегенмен аштыққа ұшыраған кеңес заманы барлығын теңестірді. Ол да көптеген қазақстандықтар сияқты 1920-1930 жылдары аштық пен жоқшылықты бастан кешірді. Әкесі қайтыс болғаннан кейін Роза отбасының ұйытқысы болды. Бұл туралы қазақ әншісі жас кезінде:

«Мен Қызылорда облысы, Қазалы қаласында дүниеге келдім. Әкемнің екі әйелі болған. Мәриям анам татар ұлтынан еді. Ал Аққұрыш анам ән айтып, баянда ойнағанды жақсы көретін. Күндей әжемнің әкесі өте бай адам болған.

1932-1933 жылдары оның бай қанжығасы отбасымызды сақтап қалды. Нанға айырбастау кезінде таза күмістен жасалған ыдыс-аяқ, науа, қасық, белдіктер мен білезіктер пайдалы болды. Маған ән айтуды Күндей әже үйретті. Ол кезде ауылдарда радио жоқ. Ұзақ кештерде әжем сырмақ пен көрпе тігіп, ән шырқайтын. Мен де оған қосылып ән шырқайтынмын», – деп жазады Роза Бағланова.

Әкесі қайтыс болғаннан кейін отбасының материалдық жағдайы күрт нашарлады. Екі ана мен Розаның әжесі тігіншілікпен күн көріп, күміс әшекейлерді нанға және басқа да бұйымдарға айырбастаған. Осылайша отбасы аман қалды.

Роза Тәжібайқызы өз кітабында: «Ауылда біреудің аштықтан өлгенін күнде еститінбіз. Балалар мен ересектер аштықтан ісіп кетті. Бүкіл отбасы қайтыс болды деп айтылды. Күн сайын біз білетін біреудің қайтыс болғанын құлақ шалды. Бұл мен үшін қорқынышты жылдар болды. Ертең біздің де үйдің есігін ажал қағатын сияқты болады да тұрады.

Мектеп ауылдан екі-үш шақырым жерде орналасқан, автобус пен көлік жүрмейтін. Қыста мектепке бару қиын болды. Жел, төбеден жоғары қар үйінділері, аяздар. Оның үстіне жылы киімім де жоқ еді. Бірақ мектепке бару керек. Анам мені көрпеге орап, белімнен түйіп, басыма жүн орамал тағып, аяғыма үйдегі киіз көрпе кигізеді. Және мұндай киіммен қар үйінділері арқылы жүруге тырысыңыз. О, Раббым, менің өмірімде сондай қиын кездер болды».

Роза Бағланова мектептен кейін Қызылорда педагогикалық институтына түседі. Отбасы 1933 жылы қайтыс болған әкесіне зейнетақы алуды тоқтатқан соң, ол Ташкент тоқыма институтының сырттай бөліміне ауысты. Ташкентте алыс туыстарының үйінде қалып, жұмысқа тұра алмай, күн көретін ештеңесі жоқ еді. Анасы өзбек отбасында тамақ әзірлеген. Бірақ Бағлановаға осы жағдайлар көмектесті:

«Бірде аулада қазақ әнін шырқадым. Кенет үйдің жанына көлік келіп тоқтады да, ішінен құрметті мырза түсті. Сөйтсем, Өзбекстан Республикалық филармониясының директоры Қара Якубов екен. Ол менің салған әнімді ұзақ тыңдап тұрған. Сөйтіп музыкант мені кастингке шақырды. Артынша, филармонияда жұмыс істеп бастадым», – дейді ол.

Ташкент опера театрында өткен мақташыларға арналған ең алғашқы үлкен концертте Роза көп ән шырқады. Сол тұста Өзбекстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы Осман Юсупов болды. Концерттен кейін Юсупов сахна артына келіп, Розаға деген сүйіспеншілігін білдірген. Ол Якубовтар жұбына алғыс айтып, оған Мәскеу консерваториясына оқуға жолдама беруге уәде берді және оны келесі күні үйіне қонаққа шақырды.

Су қоймасының жағасында, Қаттақорған ауылында екінші концерт болды. Онда Осман Юсупов та болды. Спектакльден кейін Юсупов оған сыйлық ретінде мың рубль мен Мәскеу консерваториясына жолдама берді. «Ол кезде бұл көп ақша болатын. Мен сол сәтте үлкен істерге дайын екенімді сезіндім. Қанат өсірдім», – деп жазады Роза Бағланова.

Анасы және әжесімен әрең аман қалған ауыл тұрғынын кенеттен Өзбекстанның бірінші басшысы өз үйіне қонаққа шақырады. «Мен Коммунистік партияның бірінші хатшысына баратынымды елестете де алмадым. Тіпті елестету қиын. Қуанышымда шек болмады. Әкем тірі оралғандай қуандым. Бұл менің өмірімдегі үлкен оқиға болды».

Роза Бағланованың айтуынша, сол кезеңдегі басшылар таланттың, мәдениет пен өнердің білгірлері болған және олар өнер адамдарына бар ықылас пен құрметін аударған.

«Осман аға маған барлық жағдайды жасап берді. Қаланың орталығындағы Кафанов көшесі, 11-ші үйден барлық қажетті мүліктермен және жиһаздармен қамтамасыз етілген бес бөлмелі пәтер берді. Фортепиано, тіпті концерттік көйлектер де жеткізілді. Тамақ жағынан да қиыншылық болмады».

«Ол кезде Өзбекстан партиясының Орталық комитетінде Сарықұлов деген қазақ жұмыс істейтін. Ол арқылы Осман аға менің отбасыма материалдық көмек көрсетті. Бірде Сарықұлов маған тамақ әкеліп берді де: «Міне, Росочка, телефон арқылы әкеңе хабарласып, мен туралы жақсы мәлімет айт» деп әзілдегендей болды. Мұнда ол Осман аға туралы айтып тұрған еді. Осылайша, меценаттың ықыласына ие болу үшін осындай қадамдарға барды. Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде және одан кейін Өзбекстан басшысының қолдауы мен көмегінің арқасында Роза Бағланованың отбасы Ташкентке көшірілді. Осылайша аштық пен жоқшылық білінбеді.

Бір қызығы, Роза Бағланованың кітабында Қазақстан тарихындағы жылымық, тоқырау, қайта құру, тәуелсіздік алу сияқты айтулы кезеңдер мен оқиғалар туралы бір ауыз сөз жоқтың қасы. Ол сол жылдары өмір сүрмегендей, бастан өткермеген және сол дәуірдің құбылыстары оған әсер етпеген сияқты.

Роза Бағланова 1986 жылы Алматыдағы «Желтоқсан оқиғасын» еске алады. Онда он мыңдаған қазақ жастары Мәскеудің белгісіз эмиссары Колбиннің Кеңестік Қазақстанның басшысы болып тағайындалуына қарсылық білдіруге шықты. Горбачев КСРО-да Кремльге қарсы алғашқы сөзді таратып жіберді. Қазақстан бір-екі жыл бойы Сталиндік қуғын-сүргін атмосферасына түсті. Тағы да алдыңғы қатарлы мәдениет майталмандары мен көрнекті ақын-жазушылар биліктің жалпы бағытын қолдады. Роза «Желтоқсан оқиғасы» күндері туралы әңгімесінде өзіне жағымды образды салады:

«Алаңда не болып жатқанын естіген бойда мен сол жерге бардым. Қарасам, мінбенің артында Олжас Сүлейменов, Ермек Серкебаев пен Еркеғали Рахмадиев тұр екен. Алаңда күңіренген жастар, бірдеңе деп айқайлап, дірілдеп жатыр, у-шудан ештеңе естілмейді.

Мені көрген Серік Әбдірахманов мінберге шақырды. Артымнан әлдебір полковник жүгіріп келіп, ол жаққа баруға болмайтынын айтып, қолымнан ұстады. Тек мен оған: «Кет!» деп айғайладым. Сол кезде Коряковский деген генерал: «Бұл Роза Бағланова, рұқсат етіңдер!» – деп айтты.

Асыққаным сонша, жалаң аяққа етік киіп едім, дала суық екен. Мінбеге апаратын баспалдақпен көтеріліп, есікті теуіп ашқанымда алдымнан Камалиденов шықты. «Ойбай-ау, қыздарымызды шашынан жұлып, бала-шағамызды тепкілеп, ұрып-соғып жатқанда, тығылар жерді тауып алған екенсіңдер!» деп дауысымды шығардым.

Камалиденов мені сабырмен тыңдап, әлдебір генералды шақырды. Мен оған бұрылып: «Жігіттердің басынан ұрып-соғады, қыздардың шашынан сүйреп жүр, не деген сұмдық, айнала қан, мына сұмдықты тоқтат!» дедім. Ол үш адамды шақырып алып: «Шабуылды тоқтат!» деп бұйрық берді.

Мінбеге көтерілгенімде әскери киім кигендер қыздардың шаштарынан ұстап сүйреп, белінен төмен тепкенін, кейбіреулерінің сапер күректерін пайдаланып жатқанын жоғарыдан көрдім. Бұл көрініс мені қатты шошытты. Біраз уақыттан кейін жастар тарай бастады.

Келесі күні Серік Әбдірахманов маған телефон соғып, мен тағы да алаңға шықтым. Алаңның дәл ортасында түрлі адамдар жиналып қалғандықтан, сақ болуды ескертті. Менің жауабым «Бір кездері мен фашистерден қорықпадым, менің өмірім кешегі соққыға жығылған жас жігіттер мен қыздардың өмірінен қымбат емес!» деп айту болды.

Мінбеге шығып, алаңда жиналғандарға сөз сөйледім. Сол кезде халық пен туған жер үшін үш-төрт адам ғана алаңдады. Олар – Әбіш Кекілбаев, Шерхан Мұртаза мен Қалтай Мұхамеджановтар еді. Олар менен кейін алаңда бой көрсетті. Еркеғали Рахмадиев, Ермек Серкебаев пен Олжас Сүлейменовтен сөз сұрасам, олар көнбей, тезірек кетуге асықты. Адамдардың адами қасиеттері дәл осындай қиын сәттерінде көрінеді», – дейді Роза Тәжібайқызы.