Алпауыт аяқалысы
Қазақ қоғамы америкалық инвесторлардың елде жұмыс істегеніне жылы қабақ танытатыны белгілі. Себебі мұхиттың арғы бетіндегі цивилизация ұшқыны сондағы ірі кәсіпкерлермен бірге жүретіні қалыпты жағдайға айналған. Бүгінде тек мұнай өндіру ісімен ғана емес жергілікті жастарды қолдау, қазақстандықтардың әлеуетін арттыруға қомақты қаржы бөліп, ұтымды жобаларды іске асырып жүрген «Шевронның» салада қайдан пайда болғаны жөнінде аз-кем айта кетейік.Компанияның өмірге келіп, бүгінгі қалпына келгенше ғасырдан астам уақыт өтті. 1879 жылы Фредерик Тайлер «Пико-Уэлл» қалашығынан қара алтын кенін тауып, соған жақын маңнан «Тынық мұхит жағалауы» деген атаумен мұнай компаниясын ашты. Көп ұзамай Тайлер күрделі калифорниялық мұнайдан кәнігі керасин өндіруді меңгеріп, Сан-Франциско қаласына таяу маңнан мұнай өңдеу зауытын салды. Алайда оның сатылымымен Standart Oil компаниясы айналысты.
Қара алтыннан қазына тапқан компания бұдан кейін бірнеше рет сатылып, атауы сан рет өзгерді. 1973 жылы болған мұнай дағдарысын да бастан өткерді. 1984 жылы көпжылдық бәсекелестіктен қажыған компания басшылығы нарықтағы бәсекелесі «Gulf Oil» - ды сатып алып, «Шеврон» деген жаңа атауды теліді. Алайда жығылғанға жұдырық дегендей, мұнай бағасының құлдырауы есебінен 12 миллиард доллор қарызға батып, 16 мың қызметкерін жұмыстан босатуға тура келді. 1993 жылы «Шеврон» Қазақстан билігімен Теңіз кен орнын игеруге байланысты 40 жылдық екіжақты пайдалы келісімге келіп, бірнеше жылдан кейін компанияның жұмыс ритмі қазіргідей қарқынға жетті. Әлем бойынша екінші алпауыт компания өзі өндіретін шикі мұнайдың 18 процентін Қазақстаннан игереді. Жалпы ел мұнайының үштен бірін өндіреді.
Ринат ӘБДІҚАЛЫҚ
