Коллекция жинау – ермек емес, ерекшелік

– Мен мектепте оқып жүргенде, Күнімхан деген апа Жалағаштан Астанаға көшетін болды. Анам көмектесуге сол кісінің үйіне барды. Үйді реттеп жүргенде, адамның суреті бар «one dime» деп жазылған шетелдік монетаны көрдім. Әкем екеуміз сол монета туралы ақпарат іздеуге кірісіп, гуглдан деректер тауып, монеталардың неше түрі мен олардың тарихы, ерекшеліктері бар екенін білдік. Сол сәттен бастап менің ескі және ерекше монеталарды жинауға қызығушылығым оянды.

Қазақстан Республикасы 1991 жылы 16 желтоқсанда егемендік алғаннан кейін, 1993 жылы 15 қарашада алғаш рет Ұлттық валютамыз – «теңге» айналымға енгізілді. Содан бері, 2024 жылға дейін теңге, тиын, купюралар мен монеталардың қаншалықты өзгергенін байқауға болады. Әрбір купюра мен монетаның терең тарихы бар, бірақ көпшілік бұны байқамайды. Мысалы, 2000 жылғы қарапайым 50 теңгелік монета. Адамдар оны тек 50 теңге деп есептейді. Алайда оның 24 жылдық тарихы, өрнектері мен жазбалары қазіргімен салыстырғанда қаншалықты ерекшеленетінін байқауға болады. Бұл нумизматика деп аталады. 2000 жылы бұл алыс көрінбегенімен, 24 жыл ішінде көптеген тарихи оқиғалар мен өзгерістер болды. Мен тек монета жинаумен ғана шектелмей, купюраларды да жинаймын. Тарих пәні мені қызықтырды, сондықтан монеталар мен үшін жаңа тарихқа жол ашты, – дейді Сырбай Манасұлы.

Сырбайдың қоржынында Қазақстанның ұлттық монеталарынан бастап, шетелдік көне монеталарға дейінгі алуан түрлі үлгілер бар. Әсіресе, ХХ ғасырдың басындағы Ресей монеталары мен Орта Азия елдерінің монеталарына қызығады екен.

– Қазіргі таңда менде 300-ден астам монета және 20 шақты купюра жинақталған. Коллекциям менің қызығушылығымды қанағаттандырып қана қоймай, тарихпен байланысымды тереңдетеді, – дейді жас коллекционер.

Сырбай мектептен кейін өзі туған Жалағаш ауданындағы Жалағаш индустриалды-аграрлық колледжі құрылыс мамандығын бітірді. 2023-2024 жылдар аралығында әскерге барып, азаматтық борышын өтеп келген ол қазір Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінде білім алуда.

Ал қазалылық Сахитжан Бектұрғанов әр елдің монетасын жинаған. Қазіргі таңда қолында 20 елдің монетасы бар.

– Мен өзімді коллекционер санамаймын. Себебі, аса көп монета жинай қоймадым. Қызығушылығым десем болады. Көбіне таныстарымнан аламын. Шетелге барып келген таныстарым, жақындарыма қолқа саламын. Кейде өздері сыйлап жатады, – дейді ол.

Бүгінде Сахитжан Ахметжан­ұлының қолында Түркия, Америка, Англия, Чехия, Россия, Италия, Түркменстан, Араб Әмірлігі, Сауд Арабиясы, Қытай, Тайланд, Польша, Латвия, Литва, Грузия, Евроодақтық, тағы басқа бірнеше елдің монетасы сақталған.

– Әр елдің монеталары сапалары әртүрлі. Кейбір монеталар арнайы күтімді қажет етпейді. Ал кейбірін тазалап, жуып, құрғақ жерде сақтаймын. Монеталар әртүрлі металдармен, пішіндермен және дизайнмен келеді. Кейбір коллекционерлер үлкенірек монеталарды тактильді тартымдылық үшін жақсы көреді, ал басқалары дизайнында әдейі тесіктері бар монеталарды, мысалы, Қытай монеталарын таңдайды. Ал мен барлық түрін жинауға тырысамын, – дейді Сахитжан Ахметжанұлы.