Парызын адал атқарғандар

Жер бетіндегі адамдар пайда болған сәттен бастап топтық соғыс пен екіжақты араздасу қатар жүрді. Соның салдарынан хандық, империя мен мемлекеттер арнайы әскер жасақтауға мәжбүр болғанын білеміз. XVI ғасырға дейін дүние жүзіндегі әрбір армия атты және жаяу әскерге бөлінді. Бұл үрдісті Ежелгі Рим, Египет, Грекия әскерилері ойлап тапқаны мәлім. Оның өзі уақыт өте ауыр және жеңіл жаяу әскерге айналды. Бұл жауынгерлерді басқарудың тиімді тәсілі еді. Орталықтандырылған орыс империясының құрылуына байланысты әскер құрамына реформа жасалды. Кейін заманның ағымына сай танк, химиялық, әуе әскері сияқты әскери бөлімдер құрыла бастады. Бұл жасақтар бірінші дүниежүзілік соғыс уақытында алғаш майданға жөнелтілді. Қазіргі бейбіт заманның өзінде әскер ұстаудың, оның бөлімдерін кәсіби жауынгерлермен толықтырудың маңызы зор. Себебі әлемдік саясат тұрақтылығын жоғалтқан тұста ел шекарасының бүтіндігін қамтамасыз ететін ұландар қашан да қажет. Олардың қатарын қазалылық азаматтар толықтырып, жыл сайын 500-ден астам жас жігіт әскери борыштарын өтеп келуде. 7 мамыр – Отан қорғаушылар мерекесіне орай солардың бірқатарымен жүздесіп, өздері қызмет еткен әскери бөлімдегі бір жылдық өмірі туралы білдік. Азаматтық борыштарын абыройлы атқарып, туған жерге оралған сол жалын жүректі сарбаздардың әңгімесін назарларыңызға ұсынып отырмыз.

Нұрболат Өтеген, таулы атқыштар дивизиясы:

– Оқу орынын аяқтаған соң әскери борышымды өтеуім керек екенін түсіндім. Себебі жауға қарсы найза мен қылыш асынып, асқан ерлік көрсеткен ата бабаларымыз өмір сүрген кез артта қалса да, ел қорғауға дайын болуым керек деп ойладым. Көп ұзамай таулы атқыштар ротасына қабылдандым. Онда соғыс жағдайында таулы аймақтарда жауға қолданылатын күрес тәсілдерін меңгердім. Тастан тасқа секіріп, жүгіре жүріп атысу амалдарын оңай үйрендім. Ең біріншіден жаудың шашырай ұшқан оқтарынан қорғануды басты назарда ұстау қажет. Алдымен бізге осы және басқа да ұрыс тәсілдерінің тактикалық негіздерін оқытты.

Таулы өңірде жау әскері күтпеген тұстан кезігіп қалуы мүмкін. Өйткені адам жасырынатын тастар мен жоталар өте көп. Сондықтан таулы атқыштар дивизиясында борышын өтейтін азамат ең біріншіден қырағы болуы тиіс деп ойлаймын.

Әскери борышын өтеген адамның бойында нағыз ер азаматқа тән қасиеттер толысады. Әрине сыртта жүргенде ауылды, туған-туысты сағынасың. Бірақ әскерде жақындарымның тыныштығы мен бейбіт өмір сүруі үшін жүргенімді ұғынғанда біраз жеңілдеп қалатынмын.

Сабыржан Қуаныш, сапёр:
– Ақтау қаласында қызмет еттім. Сапёрлер ротасында болғандықтан әр күнім қызық пен қауіпке толы еді десем артық айтқандық болмас. Себебі металліздегіш арқылы белгілі бір аумақты шарлап шығамыз. Жарылғыш зат табылса оны залалсыздандырамыз. Ол кез келген адамның қолынан келмейтіні анық. Осы бағытта 3 ай арнайы оқу курсын тәмамдадым.
Сапёрлер қорғаныш киімін киеді. Соғыс жағдайы енгізілген уақытта белгілі бір нысан аумағында жарылғыш миналардың көптеген түрі болуы мүмкін. Олардың арасында тоқ сымдарын қию арқылы залалсыздандыру және қауіптілігін жою қиынға соғатын да жағдайлар кездеседі. Ондай миналарды арнайы құрал арқылы 200 метр қашықтықтан жаруға тура келеді. Бұдан бөлек басқа да әскерилер секілді соғыс шеберліктерін үйрендім. Өйткені негізгі міндетіміз залалсыздандыру екеніне қарамастан жарылғыш зат орналасқан маңда жау әскері де болуы ғажап емес.
Қазіргі таңдағы жастардың әскери борышты өтеуге құлықсыздығы алаңдатады. Мен онда міндетті түрде баруға кеңес беремін. Себебі әскері мықты мемлекеттің әлемдік аренадағы абыройы қашанда биік болады.

Мұқтар Сәрсен, шекаралық көлік жүргізуші:
– «Мемлекеттіліктің басты қажеттілігі – оның тиісті шекарасының болуы. Шекараның тұтас­тығын сақтау – азаттықты сақтау». Бұл сөз біздің ұрнамызға айналды. Жер көлемі бойынша әлемде тоғызыншы орын алатын ел болғандықтан, шекарамыздың ұзындығы, табиғи жағдайы сан түрлі. Бір аймақта қатты ыстық, екінші бөлігі алты айға созылар ақ бораны мен үскірік желі титықтатқанымен, ауа райынан бөлек басқа да қиындықтар шекарашылар үшін өздерінің алдарына қойған қасиетті міндеттерін абыроймен орындауға кедергі бола алмайды.
Мен Тараз қаласында, еліміздің Қырғызстан Республикасымен шектесетін тұсында борышымды өтедім. Ондағы алғашқы күндерім оқу курстарынан басталды. Күніне 12 шақырым қашықтықты жүгіріп өтуіміз керек. Қиналып, жабырқағанымды жасырмаймын. Дегенмен уақыт өте сондағы жігіттермен бір үйдің баласындай болып, үйренісіп кеттік.
Кейіннен шекарашылар жасағын тиісті жерге жеткізетін жүргі­зуші қызметін атқардым. Әскерилерді шекара бұзушыларды іздестіруге апарып тастаймын. Олармен бірге мамандандырылған иттер де жүреді. Шекара бұзылған жерге тосқауыл жасағын қояды. Бұл қылмыскердің кері шекарадан өтіп кетпеуі үшін жасалады.
Үш айдан кейін нарядқа ауыстым. Онда қару түрлерін қолдану, граната лақтыру сияқты соғыс тәсілдерінің бәрін меңгердім. Мұндай дайындық пен төзімділікке қазақтың барлық жігіті қалыптасар болса, біздің елдің әскерінен артық армия болмас еді деп ойлаймын.

Пікірлескен

Ринат ӘБДІҚАЛЫҚ