Алаяқ арбамасын десеңіз...

Фото: ашық дереккөзден алынды
Қазіргі заманда интернет алаяқтықтары қоғамды үрейлендіретін өзекті мәселеге айналып отыр. Күнделікті өмірде адамдар ғаламтордың мүмкіндіктерін пайдаланып, өздеріне қажетті қызметтер мен тауарларды іздеуде. Алайда бұл жағдайда олар алаяқтардың құрбаны болып қалуда.

Құзырлы органдардың интернет алаяқтарымен күрес күшейтілгеніне қарамастан, алаяқтардың арбауына түскен азаматтар саны азаймай тұр. Әсіресе, әлеуметтік желілер мен онлайн алаяқтық схемалар арқылы олардың әрекеттері кеңінен таралуда. Бұл жағдай бізді тек құқық қорғаушы органдардың ғана емес, сонымен қатар әрбір азаматтың өз жауапкершілігіне үңілуді талап етеді.

Жақында редакциямызға хат жолдаған Айнагүл есімді тұрғының басынан өткен жағдай осы мәселені тағы бір мәрте алға тартты. Егде жастағы әйел адамның оқиғасы әдеттегі алаяқтық схеманың айқын мысалы екенін бірден байқадық. Ол интернет жарнамалары арқылы жиһаз жасайтын маман іздеп, «OLX» және Instagram платформаларында жарнамаларын көріп, бір кәсіпкермен байланысқа түскен. Келісімшарт жасалып, асүй жиһазына қомақты қаржы төленгенімен, алайда белгіленген мерзімде тапсырыс орындалмаған. Ақшасын жоғалтқан және уәде етілген жиһазды ала алмаған әйелдің барлық әрекеттері нәтижесіз болған. Ал әлгі кәсіпкер телефоны өшіріп, байланысты үзген.

Алғашында өз бетімен мәселені шешуге тырысқан Айнагүл ақырында полицияға арыздануға мәжбүр болады. Тұрғынның айтуынша, полиция дереу іздеу жұмыстарына кіріскенімен, оны табу қиынға соққан. Өйткені әккі айлакер бой тасалап үлгерген. Бұл оқиға интернет алаяқтарының жаңа тәсілдері мен жымысқы әрекеттерінің кезекті дәлелі болды.

Қазіргі уақытта алаяқтар интернетте өзін кәсіби маман ретінде таныстырып, жалған жарнамалар мен келісімшарттар арқылы адамдардың сеніміне кіріп, оларды алдауда. Ал әлеуметтік желілер мен онлайн платформалар олар үшін оңтайлы алаң болып отыр. Бұл жағдай тұрғындардың интернет алаяқтарынан қорғануға ерекше назар аудару қажеттігін көрсетеді.

Сенімділік пен сақтық – бұл алаяқтық әрекеттердің алдын алудың басты қағидалары. Біріншіден, интернет арқылы жасалатын келісім-шарттарда барлық мәліметтердің нақты болуы өте маңызды. Қарапайым тұтынушы алдын ала төлем жасамас бұрын, келісімшартты толық оқып, барлық шарттарын тексеріп алуы тиіс. Ешқашан белгісіз адамға алдын ала қаржы аудармаңыз. Ал егер сіз қызметті немесе тауарды интернеттен тапсаңыз, онда нақты қайтарымдарды, пікірлерді тексеріп, кәсіпкердің немесе компанияның сенімділігін анықтау қажет.

Сондай-ақ интернет алаяқтарының әртүрлі схемаларын танып-білу керек. Мысалы, ұсынылған қызметтің немесе тауардың бағасы нарықтан тым арзан болған жағдайда, бұл күдік тудыруы тиіс. Сонымен қатар, алаяқтар көбіне төлем жасауды өздері таңдаған жолмен (банктік есепшот, карта, немесе басқа да күмәнді тәсілдер арқылы) талап етеді.

Бұл оқиға бізге интернет алаяқтарының ойы мен әдісі өзгергенімен, олардың адамдардың сенімін теріс пайдалану тәсілдері әлі де сол күйі сақталып отырғанын дәлелдейді. Әйелдің оқиғасы сол күйі қайталануы мүмкін. Сондықтан әрбір азаматқа, әсіресе интернет арқылы қызмет пен тауар сатып алушыларға, сақтық таныту маңызды. Ақшаңызды жоғалтпау үшін әрқашан екі рет ойлап, шешім қабылдаңыз.

Интернет алаяқтарымен күрес тек құқық қорғаушы органдардың ғана емес, әрбір адамның жауапкершілігін талап етеді. Біз бәріміз де қоғамның бір бөлігі ретінде өзімізді және жақындарымызды қорғау үшін атсалысуымыз керек. Мұқият болу, алдын ала төлем жасағанда абай болу – осының бәрі өз қауіпсіздігімізді қамтамасыз ету үшін қажет қадамдар. Тек осылайша ғана біз интернет алаяқтарының арбауынан сақтана аламыз және олардың қылмыстық әрекеттерін азайтуға үлес қосамыз.

Жәбірленуші әйелдің «Өзгелер менің қателігімді қайталамаса екен» деген сөзі бізге маңызды ескертпе болуға тиіс. Егер біз осы оқиғадан сабақ алмасақ, онда келесі құрбандардың саны арта береді. Сондықтан әрқайсымыз өзімізді алаяқтықтан қорғау үшін білікті болуымыз керек. Қоғам болып осы жағдайларға дер кезінде назар аударып, ақпаратты дұрыс таратып, ескерту шараларын күшейткен кезде ғана алаяқтықтың ауқымы тарылуы мүмкін.