Татуласу рәсімдері

Татуласу рәсімдерінің басты мақсаты — тараптар арасындағы дауды әділ әрі тиімді шешу, уақыт пен қаржыны үнемдеу, сондай-ақ сот жүйесіне түсетін жүктемені азайту. Мұндай рәсімдер азаматтық, отбасылық, еңбек және өзге де даулар бойынша жиі қолданылады.

Татуласу — тек келісімге келу емес, ол тараптардың өзара құрмет пен түсіністікке негізделген шешімге келу процесі. Бұл қоғамдағы бейбітшілік пен келісім мәдениетін нығайтады.

Қазақстан заңнамасына сәйкес, сот саласында қолданылатын негізгі татуласу рәсімдері мыналар:

1. Медиация – кәсіби медиатордың қатысуымен жүргізілетін бейтарап келісім процесі.

2. Партисипативтік рәсім – тараптардың адвокаттарының қатысуымен келісімге келу әдісі.

3. Татуласу келісімі – сот талқылауы барысында немесе оған дейін тараптардың өзара келісімге келіп, оны соттың бекітуі.

Бұл рәсімдердің барлығы да Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексінде және «Медиация туралы» заңында қарастырылған.

Медиацияның басты артықшылығы — оның еріктілік және құпиялылық принциптерінде. Тараптар өз еркімен шешім қабылдайды, ал процесте айтылған мәліметтер жария етілмейді. Сонымен қатар, медиатор тараптарға шешім қабылдамайды, тек өзара тиімді шешім табуға көмектеседі.

Медиация сотқа дейін де, сот барысында да жүргізілуі мүмкін. Егер тараптар медиация нәтижесінде келісімге келсе, сот істі тоқтатып, келісімді бекітеді.

Сот бекіткен татуласу келісімі сот шешімімен тең құқықтық күшке ие. Бұл келісімді бұзу немесе орындамау заңмен реттеледі және орындауға міндетті. Келісім арқылы тараптар өз дауларын өздері реттейді, бұл өзара сенім мен жауапкершілікті арттырады.

Сот саласындағы татуласу рәсімдері – құқықтық жүйені ізгілендіру мен қоғамдағы келісім мәдениетін дамытуға бағытталған маңызды институт. Татуласу – дауды жеңілдетіп шешудің, азаматтардың құқықтарын тиімді қорғаудың және әділдікке бейбіт жолмен қол жеткізудің заманауи құралы.

Қазалы аудандық соты әкімшісінің жетекші маманы