Зорлық һәм зомбылық: Қоғам дерті

Зорлық-зомбылықтың көптеген түрлері бар, олардың қатарында тұрмыстық зорлық-зомбылық, кәмелетке толмағандарға қатысты зорлық, психологиялық қысым, физикалық және экономикалық зорлық-зомбылық бар. Бұл әрекеттер тек жеке адамға ғана емес, бүкіл қоғамға зиян келтіреді.

Зорлық-зомбылықтың салдары өте ауыр болуы мүмкін. Жәбірленушілердің денсаулығы, психологиялық жай-күйі нашарлайды, өмір сапасы төмендейді. Кей жағдайларда мұндай әрекеттер адамның өміріне қауіп төндіруі мүмкін.

Зорлық-зомбылыққа қарсы күресте заңның рөлі ерекше. Құқық қорғау органдары зорлық-зомбылық құрбандарын қорғауды қамтамасыз етіп, құқық бұзушыларға әділ жаза тағайындауы қажет.

Халық арасында зорлық-зомбылықтың зияны туралы түсіндіру жұмыстары жүргізілуі керек. Бұл әсіресе жастар арасында адамгершілік, жауапкершілік, және сыйластық құндылықтарын насихаттауды қамтиды.

Зорлық-зомбылық құрбандарына психологиялық және эмоционалдық қолдау көрсету маңызды. Бұл олардың жаңа өмір бастауына көмектеседі. Отбасы – зорлық-зомбылықтың алдын алудағы негізгі орын. Балаларды махаббатқа, сыйластыққа тәрбиелеп, зорлық-зомбылықтың дұрыс еместігін түсіндіру қажет.

Қоғам зорлық-зомбылыққа төзбеушілік ұстанымын қалыптастыруы тиіс. Әр адам басқа біреудің құқықтарын құрметтеуді өз міндеті деп санауы қажет.

Зорлық-зомбылыққа қарсы тұру – бәріміздің ортақ міндетіміз. Әркім өз орнында жауапкершілік танытып, заң мен адамгершілік құндылықтарды сақтағанда ғана зорлық-зомбылықсыз қоғам құра аламыз.

Кедейлік, жұмыссыздық, әлеуметтік қорғаудың жеткіліксіздігі – қылмысқа, соның ішінде зорлық-зомбылыққа ұрындыратын негізгі факторлардың бірі. Адамдардың қаржылық қиындықтардан шығудың заңсыз жолдарын табуы қылмыстық әрекеттердің өсуіне әкеп соқтырады.

Балалардың дұрыс тәрбиеленбеуі, отбасы ішіндегі зорлық-зомбылық, алкогольдік ішімдіктердің көп пайдаланылуы – адамның агрессивті мінез-құлқын қалыптастырады және болашақта қылмыс жасауына әкеп соқтырады. Алкоголь мен есірткінің таралуы адамның психологиялық жағдайына теріс әсер етер екені белгілі. Маскүнемдік пен нашақорлық адамның бақылауын жоғалтып, қылмыстық әрекеттерге баруына әкеп соқтырады. Қылмыскерлердің жазасыз қалуы – зорлық-зомбылықтың өсуінің негізгі себептерінің бірі. Қылмыстық істерді тиімді тереңдетіп, қылмыскерлерге қатаң жаза қолдану маңызды. Қоғамдағы бақылаудың жеткіліксіздігі, әлеуметтік қорғау жүйесінің әлсіздігі – қылмыстық әрекеттердің өсуіне ықпал етеді.

Қылмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу үшін кешенді шаралар қабылдау қажет:

Кедейлікті азайту, жұмыс орындарын құру, әлеуметтік қорғауды күшейту – қылмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алуда маңызды рөл атқарады.

Балаларды дұрыс тәрбиелеу, отбасы ішіндегі зорлық-зомбылықтың алдын алу – қоғам қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды шарты.

Алкоголь мен есірткінің заңсыз таралуына қарсы қатаң шаралар қабылдануы керек.

Қылмыстық істерді тиімді тереңдетіп, қылмыскерлерге қатаң жаза қолдану арқылы жазасыз қалу жағдайларын азаюы керек.

Қоғамдық ұйымдардың, мемлекеттік органдарының бірлескен әрекеттері арқылы қылмыстық әрекеттердің алдын алу шараларын күшейту керек.

Қорыта айтқанда, Қазақстандағы қылмыстық зорлық-зомбылықпен күресу – бұл тек мемлекеттің емес, бүкіл қоғамның міндеті. Тек қана бірлескен күш-жігер арқылы ғана бұл ауыр проблеманы шешіп, бейбітшілік пен тұрақтылықты қамтамасыз ете аламыз.