Зерттеу барысында қаржы нарығына кәсіби қатысушылардың, банк, сақтандыру, брокерлік ұйымдар өкілдерінің, талдау және қазынашылық бөлімшелері қызметкерлерінің пікірлері зерттелді.

19 қаңтарда өтетін ақша-несие саясаты жиналысында мөлшерлеменің төмендеуін күткен сарапшылардың үлесі желтоқсандағы 76 пайыздан 94 пайызға дейін өсті. Сондай-ақ өсу ықтимал төмендеу қадамдарының диапазонында – 15,25-15,5-тен 15,0-15,5 пайызға дейін байқалады.

Бұл ретте Ұлттық Банк алдағы 12 ай ішінде мөлшерлемені неғұрлым батыл төмендетуі мүмкін (2023 жылы оны 100 базистік тармаққа төмендетті): бір жылда оның мәні төмендегеннен кейін 11,25 пайызға (-450 базистік тармаққа) жетуі мүмкін. Алдағы жылдағы инфляциялық күтулерде 9,7% (бұрын 10,6%) болды.

Доллар қашанға дейін көтеріледі?

Finam қаржылық тобының болжамы бойынша, биыл үшінші тоқсанда доллар бағамы 88–95 рубль аралығында болады, ал жылдың соңына қарай ол 92–97 рубльге дейін көтеріледі. PSB болжамы бойынша, 2024 жылдың соңына қарай доллар бағамы 97 рубльге жетеді.

2024 жылы Қазақстанда доллар бағамы қандай болады?

Сарапшылар 2024 жылы АҚШ долларына шаққандағы айырбас бағамы бұрынғы 470 теңге (бір жылдағы орташа баға) бағамына қарсы 453 теңгеге дейін нығаяды деп болжап отыр. 2025 жылы күтулер бір доллар үшін 485,4 теңгеден 470,1 теңгеге, ал 2026 жылы 2024 г үшін 507,9 теңгеден 475,4 теңгеге дейін төмендеді.

Айта кетейік, әзірге доллардың көтерілуі қай межеге барып тоқтайтынын тап басып айтқан сарапшы жоқ.

2026 жылы доллар бағамы қанша болады?

Ұлттық банк «мамыр айының соңында Қазақстанның ақша айырбастау пункттерінде америкалық валютаны таза сату 152,8 млрд теңгені құрады. Бұл сәуір айымен салыстырғанда 5% және бір жыл бұрынғыдан 49% артық. Қазақстандықтар рубльден де құтылып жатыр. Таза сұраныс үшінші ай қатарынан теріс әнде, қазіргі көрсеткіш минус 5 млрд теңге» деген болатын. Ал алдағы уақытта доллар бағамы қаншалықты өсіп, базалық мөлшерлеме төмендеуі мүмкін?

Бұл сауалға қатысты Қазақстанның Ұлттық банкі 2026 жылға дейінгі доллар бағамы, базалық бағам және ЖІӨ болжамдарын ұсынатын сарапшылар қауымдастығы арасында макроэкономикалық сауалнама нәтижесін бөлісті.

Ұлттық банктің мамыр айындағы сауалнамасының нәтижелері бойынша жекелеген көрсеткіштер бойынша болжамдар жақсарды. Осылайша, сарапшылар 2024 жылы АҚШ долларына шаққандағы айырбас бағамы бұрынғы 470 теңге (бір жылдағы орташа баға) бағамына қарсы 453 теңгеге дейін нығаяды деп болжап отыр. 2025 жылы бір доллар үшін 485,4 теңгеден 470,1 теңгеге, 2026 жылы 507,9 теңгеден 475,4 теңгеге дейін төмендеуі ықтимал.

Сондай-ақ Қазақстанның 2024 және 2026 жылдарға арналған экономикалық өсімінің болжамы қайта қаралды – сәйкесінше 4,3% және 4,5%. 2025 жылға арналған болжамдар өзгерген жоқ. Бұл ретте респонденттер 5 жылдық көкжиектегі әлеуетті ЖІӨ-нің орташа өсу қарқынын 4,1% деңгейінде бағалайды.

2024-2025 жылдарға арналған инфляция деңгейін бағалау айтарлықтай өзгерген жоқ – 8,5% және 6,8%. Бұған дейінгі нәтиже сәйкесінше 8,4% және 7% болды. Сонымен қатар, сарапшылар 2026 жылы инфляция 5 пайыздық мақсатпен 6 пайыз деңгейінде сақталады деп болжайды.

Мұнай бағасының болжамдары айтарлықтай өзгерістерге ұшыраған жоқ. Сауалнамаға қатысушылар Brent маркалы мұнай бағасы 2024 жылы бұрынғы 81 доллармен салыстырғанда 83,3 АҚШ доллары деңгейінде болады деп күтуде. Алдағы екі жылдағы күтулер бұрынғы деңгейде қалды – барреліне $80.