Сурет: Қызылорда ТКШ басқармасы
Күннің ысуымен өңірлердегі қансорғыш жәндіктер көбейе бастады. Әсіресе БҚО, Орал, Атырау, Қостанай, Қызылорда облыстарының тұрғындары маза кеткенін әлеуметтік желілерде жарыса жазуда, деп хабарлайды Zakon.kz.
БҚО тұрғындары үшін жәндіктер осы көктемде басты мәселеге айналып отыр. Көптеген адамдар аялдамаларда, саябақта немесе далада, өзендердің жағасында серуендеу кезінде қансорғыштардың құрбаны болғанын жарыса салуда. Энтомологтардың айтуынша, қан соратын жәндіктердің мұндай көлемі су тасқынының орын алуымен байланысты.
Оралдағы тұрғындар үшін де жәндіктерден құтылу жолы ең өзекті тақырып болып отыр. Бұл аймақта әсіресе балалар мен егде жастағы адамдар зардап шегуде.

Орал тұрғыны Тимур Иманғалиев екі жасар қызын үш күн дегенде жәндіктің азабынан құтқарғанын айтады. Кешкі серуеннен кейін, қыз көзінің ауырып тұрғанын жеткізген, қансорғыштың шағып алғанын түсінген ата-ана мәселеге аса назар аудармапты. Ал, таңертең бүлдіршін көзін ісіктен аша алмай қалған. Осылай, тұрғын дәрігердің нұсқауымен үш күн бойы дәрілік ем жасап, ісікті әрең қайтарған.

"Балама қарап, жанып ашып кетті. Ол көзі енді көрмей қалады деп қатты қорықты. Қансорғыштың уын үш күн дегенде әрең қайтардық", деп жеткізді ол.
Орал тұрғыны Әлия Асқарова зиянкеске қарсы антигистаминдік препараттарды қабылдау үнемі ұйқыға тартатынын айтты.

"Бұл жай ғана сұмдық! Қансорғыш шағып алғаннан кейін, дәріханадан антигистаминдерді сатып алдым. Бағасы да арзан емес екен. Оны қолданғаннан кейін, үнемі ұйқы қыса береді, жұмыс істеуден қалдым",-деп бөлісті ол.
Жәндіктерден құтылудың түрлі амалын жасап жатқан Оралдықтар, дәстүрлі ем көмектеспейді дейді. Сонда да адамдар, даршын, қалампыр, цитрус майларын қолдануда, бірақ әсері шамалы. Қалампыр майы бұл мәселеде таңдаулылардың бірі болып тұр. Оның бағасы - 1100-1500 теңге аралығында. Алайда қазір оны Орал қаласында күндіз шаммен іздеп табу мүмкін емес. Сондай-ақ, танымал құралдары арнайы кремдер, ал олардың бағасы 500-ден 700 теңге аралығында.

Амалы таусылған тұрғындар бүгінде бүркеме торы бар қалпақтарға көшкен. Бірнеше апта бұрын балық аулау дүкендерінде оны 480-500 теңгеге сатып алуға болатын. Қазір базарлар мен дүкендерде мұндай шляпаның бағасы 1200-1500 теңгеге дейін өсті.

БҚО денсаулық сақтау басқармасының баспасөз қызметі Орал травматикалық пункттеріне тәулігіне осы мәселе бойынша қанша адам шағымданатынын нақты айта алмаса да, мұндай өтініштердің едәуір көп екенін растады.

БҚО бойынша энергетика және ТКШ басқармасы 2024-2025 жылдарға 187 млн теңге сомасында (2024 ж. – 105,4 млн теңге, 2025 ж. – 81,6 млн теңге) дезинсекциялық жұмыстарға ЖК-нің біреуімен екі жылдық шарт жасасқанын айтты. Энтомологтар 9 сәуірде Орал қаласының маңындағы аймақта, сондай-ақ бірнеше елді мекендерде масалардың болуына байланысты су қоймаларын бақылауға кірісті. 18 сәуірден бастап 3000 гектардан астам масаға қарсы 20 рюкзак бүріккіш дезинфекциялық құрал өңделді.

Мамыр айында дезинсекторлар өңдеудің екінші кезеңіне кірісті: 4 аэрозольді желдеткіш бүріккіш пен 4 аэрозольді генератор қондырғысының көмегімен ұшатын қансорғыштарды улай бастады.

Мердігер "Бактицид", "Агран" және "Циперметрин" препараттарын пайдаланады. Барлық препараттардың ЕАС мемлекеттік тіркеу туралы куәлігі, сәйкестік туралы декларациясы бар және ҚР аумағында қолдануға рұқсат етілген.

Мердігердің өкілі Юлия Майер хабарлағандай, өңдеу кешке және таңертең орман алқаптары мен орман белдеулерінде, Оралға кіре берісте және саяжайларда жүргізіледі.

Бірақ неге қала көшелерінде қансорғыштар азаймай тұр? Юлия Майер бұған екі себеп бар екенін атап өтті-қаланың айналасындағы су тасқынынан кейін судың тым көп жиналуы, нәтижесінде жәндіктердің өсіп-өну аумағы бірнеше есе өсті. Екіншісі - қалада иіске қарсы өңдеуге ақша жеткіліксіз, облыс әкімдігі бөлген сома барлық жәндіктерді жоюға жұмсалатын шығындарды өтемейді.

Сонымен қатар энергетика және ТКШ басқармасы басшысының орынбасары Қанат Өміралиев облыс бюджетінен иіске қарсы өңдеуге қосымша 105 млн теңге сұрағанын айтты. Қазір олар облыс орталығы мен жақын маңдағы аумақты қансорғыш жәндіктерден өңдеуге тағы бір мердігерді тартты. Қалалық энергетика және ТКШ басқармасының соңғы мәліметтері бойынша, екі компания 12 мың гектардан астам аумақта мидждер мен масаларды улады.

Қостанай

Күн жылыса да, қостанайлықтар үйге қамалып отыр. Мұның себебі қарапайым-масалар мен ұсақ шіркейлердің көп мөлшері.

Қостанай тұрғыны Марина Иванова аймақта бұған дейін де масалар болғанын, бірақ биылғы саны әлдеқайда көп екендігін жеткізді.

"Алдымен мен бұрын-соңды қолданған масаға қарсы кремді қолдандым, алайда оның көмегі бір сағаттан артыққа бармады. Бұдан кейін де, кеңес берілген спрей мен кремдерді қолданып көрдім, бірақ әсері болмады. Тек атамның әдісі көмектесті: ол құрғақ жапырақтар мен ағаш бұтақтарын темір бөшкеге жинап өртеді, тек түтіннен "зиянкестер" ұшып кете бастады", – деді тұрғын.
Жергілікті биологтар биылғы жылы масалардың көп екенін жасырмады. Мұндай шабуылдың себебін олар да қардың көп түсуі мен су тасқыны деп есептейді. Жоғары ылғалдылық жұмыртқалардың жәндіктерге айналуына мүмкіндік берді. Мамыр айының ортасына дейінгі жылу жәндіктерді жою процесін жандандырды, содан кейін температураның төмендеуі мен жаңбыр процесті тоқтатты, бірақ ауа температурасы қайтадан белсенді түрде көтерілгеннен кейін олардың саны артады. Масалардың саны тамыз-қыркүйек айларында ғана төмендейді деп болжануда.

Атырау

Атырауда дезинсекциялық жұмыстарға бюджеттен 89 млн 285 мың 714 теңге бөлінеді. Бұрын жәндіктер сәуірдің аяғы мен мамырдың басында уланған, бірақ осы көктемде ТЖ байланысты жұмысты жүргізуге мемлекеттік сатып алу конкурсы өткізілмеген. Конкурстық құжаттаманың біліктілік талаптарына сәйкес келмеуіне байланысты әлеуетті өнім берушілерге жол берілмеді. Жеңімпаз қайта конкурстан кейін ғана анықталды.

"Масаларды жою жұмыстары осы аптада басталды", - деп хабарлады Атырау қаласы әкімдігінің баспасөз қызметі.
Қызылорда

Оңтүстіктегі жағдай да мәз емес. Әсересе зиянкестердің залалын "Универсам", "Южный", "Шугла" және "Шанхай" шағын ауданы тұрғындары тартып отыр.

"Олар ерте шабуыл жасай бастады. Ақпан айында пәтерлерде пайда болды, ал кейбіреулерінде олар қыста да жүрді. Сәуір айынан бастап көшеде жүруден қалдық. Саны өте көп. Мұның немен байланысты екенін білмеймін, мүмкін биылғы көктем жаңбырлы болғандықтан шығар", - дейді қызылордалық Руслан Әлімов.
Тұрғындардың пікірінше, жәндіктердің негізгі ошағы -құбырлар, шіріген үйлердің жертөлелері, тоқырау суы бар арықтар. Оның пікірінше, жәндіктерді улау көшелерде жүреді, ал көп қабатты үйлердің кейбір жертөлелері сумен толтырылған.

Қалалық ТКШ бөлімінде "ҚР" тұрғын үй қатынастары туралы " Заңына сәйкес қала тұрғындары жертөлелердегі жәндіктерді өздері улауы керек. Бірақ көшелердегі мәселе қалалық қазынаның есебінен шешіледі. Дезинсекция тек түнде қала көшелерінде жүргізіледі. Шенеуніктер атап өткендей, биылғы жылы масалар мен шіркейлер көбейіп кетті, өйткені өткен күз де, биылғы көктем де жаңбырлы болды, бұл Қызылорда климаты үшін ерекше.