Ұйқыдағы үрей

Бірде қараңғылыққа жұтылып, өң мен түс арасындағы сол арпалыста жаным қиналып, жарыққа шығуға талпынам. Сондайда анамның үні ғана мені тіршілікке қайта жетелейді. Су ішіп, «Біссіміллә» деп айтам. Бірақ сол түні ұйқымның да, жанымның да тынышы кеткенін сезем.

Қызығы, бұл күйді мен ғана емес, анам да бастан кешеді. Бір түні оның бөлмесінен әлдекіммен сөйлескендей дауыс естілді. Тынышталып тыңдап жаттым. Кенет «Помогите, кто-нибудь!» деп шошына айғай салды. Зәрем ұшып, жетіп барсам, көзі жұмулы, денесі сіресіп қалыпты. Ояттым. Терең дем алды. «Тағы бастырылдым…» деді сыбырлап.

Бұрын бұған күлкімен қарайтынбыз. Інім тіпті, «Келесіде бастырылсаң, орысша емес, қазақша сөйле» деп әзілдейтін. Бірақ күлкі артында үрей бар еді. Сол қорқыныш мені бір күні дем салдыртуға алып барды. Сол түні ұйқым тыныш еді. Бірақ келесі түнде тағы бастырылдым. Бұл жолы өз даусымды анық естідім:

– Сиқыр салған сен бе? Кімсің? – деп айқайлап жатырмын.

Даусым өзіме жетеді, бірақ ояна алмаймын. Денем тас. Сол сәтте анам келіп, мені түртіп оятты.

Бірде әріптес апайдың үйінде түнедім. Ертесіне апайым, түн ортасында «Кет, кет!» деп айқайлағанымды және одан қатты шошынып қалғанын айтты. Ұялдым. Содан бері бөтен үйге қонуға қорқатын болдым.

Ал студент кезімде пойызда бастырылғаным тіпті ұмытылмас. Тербелген вагон ішінде көзім ілінген. Бір сәтте сол таныс қысым денемді тағы да жаншып, даусым өзіме ғана естілді. Қатардағы жігіттер шошып оянып, иығымнан түртіпті:

– Қарындас, ояныңыз…

Көзімді ашсам, бәрі маған үреймен қарап отыр.

Сол сәттерден кейін мен ойға қалдым. Мүмкін, бастырылу – шаршаған тәннің белгісі шығар. Әлде, дұрыс жатпаған дененің қорғансыз сәті ме? Бірақ кейде бұл тек тәннің емес, жанның да айқайы сияқты. Тән демалмаған, жан тыныш таппаған түндерде адам өз көлеңкесімен бетпе-бет келеді. Көрінбейтін қорқыныштармен, айтылмаған өкініштермен, кешірілмеген естеліктермен арпалысады.

Сол түні тағы бастырылғанда мен бұл сөздің мәнін анық сездім. Денем ауырлап бара жатса да, ішімнен сыбырлап қана айттым:

– Алла, мені сақта… Жанымды тыныштандыр…

Сол сәтте денем жеңілдеп, кеудемнен тыныс еркін шықты. Терезеден таңның жарығы еніп, мен көзімді өз еркіммен аштым. Бұл жолы мені оятқан үрей емес, жарық еді.