Трамптың шешіміне әлем елдері жауап қайтарып жатыр

АҚШ президентінің жаңа кедендік баж салығын енгізу туралы шешімі халықаралық деңгейде қызу талқыланып жатыр. Бұл бастамаға алғашқылардың бірі болып Еуропа қарсы шықты.

Бұл – жаһандық экономикаға жасалған ауыр соққы, – деді Еуропалық комиссияның төрағасы Урсула фон дер Ляйен Самарқандта өткен ЕО–Орталық Азия саммитінде.

Оның айтуынша, бұл шешімнің салдары миллиондаған адамға әсер етуі мүмкін.

Фон дер Ляйен Еуроодақ АҚШ-пен келіссөз жүргізуге тырысатынын, бірақ егер бұл нәтиже бермесе, жауапты шараларға көшетінін ескертті.

Біз салыққа қатысты жауаптық шаралардың алғашқы топтамасын дайындап қойдық. Қажет болса, бизнесіміз бен мүддемізді қорғау үшін қосымша шаралар қабылдаймыз, – деді ол.

Ирландия вице-премьері Саймон Харрис ЕО-ны сабырлы болуға шақырып, АҚШ-пен келіссөз арқылы шешім табуға үміт барын айтады.

Италия премьері Джорджия Мелони болса, бұл тарифтерді "қате шешім" деп атап, сауда соғысын ушықтырмауға күш салатынын жеткізді.

Швеция премьер-министрі Ульф Кристерссон сауда шектеулері халықты кедейлендіріп, әлемді қауіптірек ететінін ескертті.

Біз сауда тосқауылдарының көбейгенін қаламаймыз. Сауда соғысы – ешкімге тиімді емес, – деді Кристерссон.

Франция президенті Эммануэль Макрон ірі кәсіпкерлермен кездесу өткізуге дайындалып жатса, Қытай Сауда министрлігі АҚШ әрекетін айыптап, қарсы шаралар қабылданатынын мәлімдеді.

Сауда және тариф соғысында жеңімпаз болмайды. Протекционизм – тығырық. АҚШ өз қатесін түсініп, барлық елдермен, оның ішінде Қытаймен де, теңдік пен өзара пайдаға негізделген келіссөз жүргізуі керек, – делінген ресми мәлімдесінде.

Жапония үкіметі де жаңа тарифтерден босатылмағанына наразы. Премьер-министр Сигэру Исиба бұл шешімдің "екіжақты экономикалық байланыс пен жаһандық сауда жүйесіне ауыр соққы" екенін айтып, АҚШ президентінен бұл шешімді қайта қарауды сұрайтынын жеткізді.

Оңтүстік Кореяның уақытша президенті Хан Док Су ахуалдың күрделене түскенін айтып, үкіметтің барлық тетікті іске қосатынын мәлім етті. Елдің Индустрия министрлігі автомобиль секторын қосқанда, зардап шеккен кәсіпорындарға шұғыл көмек берілетінін хабарлады.

Ал Австралия премьері Энтони Альбанезе бұл шешімді "достар бұлай жасамайды" деп сипаттап, тарифтерге еш логика жоқ екенін және АҚШ–Аустралия серіктестігіне қайшы келетінін айтты.

Канада премьер-министрі Марк Карни өз елінің "қарсы шаралар арқылы күресуге дайын" екенін мәлімдеді.

Израиль де таңданысын жасыра алмады. АҚШ өнімдеріне кедендік баж салығын толық алып тастағанына қарамастан, Вашингтонның Израильге қатысты 17%-дық тариф енгізуі "шок" тудырғанын жазды жергілікті БАҚ.

Баж салығының бір ұшы бізге де тиді. Сауда министрлігінің мәлімдеуінше, Қазақстан АҚШ тарапымен консультациялар жүргізуге ниетті.

Қазақстанның АҚШ-қа экспорт құрылымында бар тауарлар – шикі мұнай, уран, күміс, ферросплавтар және басқа да тауарлар. Бұл санаттағы өнімдер АҚШ Президентінің "Тауарлар саудасындағы маңызды және тұрақты тапшылықты жою мақсатында өзара тарифтер арқылы импортты реттеу туралы" Жарлығы бойынша ерекшеліктер тізіміне енгізілген тауарлардың – 92%.

Қосымша баждар белгілі бір тауар топтарына қатысты енгізілетін болады. Бұл санаттағы тауарлардың экспорт көлемі былтыр 95,2 млн АҚШ долларын еді. Қабылданған тарифтік шаралар Қазақстанның АҚШ-қа жалпы экспортының тек 4,8%-ына ғана әсер етеді. Үкімет Қазақстанға қатысты қосымша баждарды қолданбау мүмкіндігін талқылау үшін АҚШ тарапымен консультациялар жүргізуге ниетті.

Қазақстан Республикасы 10 жыл бойы Дүниежүзілік сауда ұйымының (ДСҰ) мүшесі болып келеді және сыртқы сауда саясатын жүзеге асыруда ұйымның принциптерін қатаң ұстанады. АҚШ-пен екіжақты ынтымақтастық аясында Қазақстан халықаралық міндеттемелерге сәйкес саудада тең және кемсітушілікке жол бермейтін жағдайларды қамтамасыз етеді.

Ресей бұл тізімге енбеді. Ақ үйдің ресми өкілі Кэролайн Левиттің айтуынша, Ресейге қатысты қазіргі санкциялар оның АҚШ-пен айтарлықтай сауда жүргізуіне жол бермейді.

Сондай-ақ Куба, Беларусь және Солтүстік Корея да бұл жаңа тарифтерден тыс қалды. Себебі бұл елдерге қатысты АҚШ-тың қолданыстағы санкциялары бұған дейін-ақ сауда қатынасын барынша шектеген.