Григориан күнтізбесі бойынша жылан жылы 2001 жылдың 22 наурызы мен 2002 жылдың 21 наурыз аралығына келді. Ол 2013-2014, 2025-2026, 2037-2038 жылдары қайталанады.

Шығыс дүниетанымында жыл санау 12 жылдық циклге бөлінген. Тарих қатпарларында жылан жылында бірталай өзгеріс болған. Көптеген қиыншылық, соғыс, саяси өзгерістерді есепке алғанда, дүние тарихына оң өзгеріс алып келген оқиғаларын да тізбектеуге болады. Мәселен, ХХ ғасырда келген жылан жылдары түрлі оқиға орын алған. Атап айтқанда, 1905, 1917, 1929, 1941, 1953, 1965, 1977, 1989 сандары адамзат санасында өшпестей із қалдырды десек те болады.

1917 жылғы Қазан революциясын, 1929 жылы қазақ даласында болған ашаршылықты, 1941 жылы совет-герман соғысының басталуын айта аламыз. Бірақ қазақ халқы үшін жылан жылы қашан да жайлы жыл деп айтылады. Ел аузындағы әңгімелерде «жылан жылы жылыс болды, жылқы жылы ұрыс болды, қой жылы зеңгер тоғыс болды» деген сөздер бар. Бірқатар жайсыз оқиғаларды өткерсекте алдағы жылды жақсылыққа жору қанымызда нықталған.

Іргелес орналасқан қытайлықтардың жылнамасы бойынша «отты жылан», «су жыланы», «ағаш жыланы» деп бөлініп жатады. Аталған жорамалдың бірі аласапыран арқылы келетін өзгерістерді, екіншісі жайлылықты кепілдейтін көрінеді. Әрқайсысының өзіне тән мінез-құлқы мен соның ықалымен жылдың өтуі сипатталады. Алайда қазақтың ой-пайымындағы жыл қайыруда бұл сықылды түсінік қалыптаспаған.

Неге ықылымнан бабалар сұсы үрей туғызатын жорғалаушы жылын жақсылыққа жорыған? Данышпан аталарымыздың бұл тұспалға қатысты өзіндік түсінігі болған. Олардың пайымынша, өз еңбегін адал атқарған, нәпақысын тапқан жанға жыл берекелі, табысты болатынына сенген. Ал жылан жылы дүние есігін ашқан адамдар белгілі ғалым, ғұлама, данышпан атанады деп үміт еткен. 1845 жылы Абай Құнанбайұлының өмірге келгені керемет мысал бола алады.

Бұрынғылардың өсиет еткен сенім бойынша жылан еш зияны жоқ жорғалаушы. Сондықтан «қарап жатқан жыланның құйрығын баспа» деген тәмсілмен тұспалдап тиіспеуді қатаң ескерген. Күтпеген қауіптің алдын алу мақсатында «үйге кірген жыланның басына ақ құйып шығарып жібер» деген сөз халық жадында мықтап сақталған.

Ұлттық түсінігіміздегі мысалдарда жылан жайсыз жануар қатарында болғандықтан киелі саналмайды. Алайда логикаға салғанда қандай себеппен Шығыс дүниетанымындағы жыл санауда санақты жануарлармен байланыстырған?

– Мұндай телу түркі кезеңінде басталған таныммен байланыстырылады. Ішкі түйсігім, оның басталу уақыты одан әріде – Энеолит кезеңінен, түрлі жануарды қолға үйрете бастағаннан деген тұжырымға тоғысады. Бұдан соң ерте темір дәуірінде қытай жеріне таралған болуы мүмкін. Дегенмен мифолог-ғалым Серікбол Қондыбай ата-бабадан жеткен жыланға байланысты түрлі мифті түркі кезеңімен байланыстырады, – дейді этнограф Батырхан Жұмабай.

Бір қызығы таңғажайып тылсымға толы мистикаға сенген ырымшыл қазақ жамандықтан сақтайды деген түсінікті мықтап ұстанған. Магиялық күші бар деп жыланның басынан бойтұмар таққан. Арулар арасында «Жыланбас», «Жыланбауыр» деп ою, шаш өрімін жасау ісі тараған. Бұған қоса арғы тек түйсігі бойынша жылан жылы сабырлы болу керек деп айтылады. Болжам, пайым, түйсік пен тылсымға мән берсек, келер жыл өзгеріс пен ғажайыпқа толы болады деген үміт зор.

Айыртілді жылан кезеңіне қазіргі сұранысқа ие мамандар нумерологтардың да болжамы жайлылыққа кепіл береді. Олардың есебінше, алдағы жылдың саны – 9. Астрологтардың ілімінде тоғыз – оқу, білім, ізденіс, рухани сан. Сол себепті көпшілік өзінің миссиясын іздеуге, балалар ізденіп, кітапханаға баратын жыл деп үміт етеміз. 2024 – материалдық жыл болса, 2025 – рухани, екі деңгей баланста болатын жыл. Сол себепті де көбіміз рухани өсуге құлшынымыз артатын көрінеді.

– «9 – аяқтаушы, қорытындылаушы сан болғандықтан «2025 жылы – әлемді өз назарында ұстап отырған қақтығыстар аяқталып, тараптардың бір келісімге келуі ықтимал», – дейді нумеролог Құралай Бақыт.

Жылан – суыққанды, сабырлы, ақылды бірақ қулығы да жоқ емес. Шығыс жылнамасы бойынша жылан жылы туылғандардың бойында да осындай қасиет кездеседі-мыс. Қазақ тарихындағы ХХ ғасырда жылан жылы – Қазан төңкерісі, әлемдік экономикалық дағдарыс, Екінші Дүниежүзілік соғыстың басталып, 1989 жылы Кеңес Үкіметі ыдыраған кезеңмен белгілі. Десек те Қазақстан тарихында келеңсіз оқиғалар орын алмаған. Ұлттың аңыз-жырлары мен мифологиясында да жылан – байлық пен тұрақтылықтың қожайыны.

Жұлдыз жорамалы бойынша қандай жануарды кездестіруіміз керек? Бұл жолы бізді Жасыл ағаш жылан күтіп тұр. Ерекше мінезі мен символикасы бар жаратылыс. Бұл дана қонақтың жылы қандай маңызды, дастарханға не қою керек және қандай түстермен қарсы алу керек?

2025 жылы Жасыл ағаш айдаһардың орнын Жасыл ағаш жылан басады. Әдеттегідей, шығыс күнтізбесі бойынша Жаңа жылды санау әдеттегі күнтізбеден кешірек, 29 қаңтардан басталып, 2026 жылдың 16 ақпанына дейін жалғасады.

Шығыс жұлдыз жорамалы бес элемент пен он екі жануардың қосындысына негізделген. Жасыл ағаш жылан (белгілердің мұндай үйлесімі 60 жылда бір рет болады) өзімен бірге тұрақтылық, даналық және икемділік энергиясын әкеледі.

Шығыс мәдениеті жасыл ағаш жыланға терең символизм сыйлайды. Бұл жануар даналықты, көрегендікті және жасырын күшті бейнелейді. Оның элементі – ағаш – икемділік, әрі тұрақтылық. Шығыс дәстүріндегі жасыл түс жаңаруды, дамуды және үйлесімділікті білдіреді. 2025 жылды жеке өсу мен тұрақтылыққа ұмтылатындар үшін қолайлы жыл етеді.

Жасыл жылан нәзік, бірақ тиімді шешімдердің қамқоршысы болып саналады. Ол кенеттен қозғалудан аулақ болады. Аналитикалық көзқарасқа бейім, күрделі мәселелерді қажетсіз шуылсыз шешуді жөн көреді. 2025 жылы саналы және сақтықпен әрекет ететін адам ішкі тепе-теңдікті бұзбай табысқа жете алады. Дегенмен Жылан асығыс тәуекелдерге және бос амбицияларға шыдамайды. Оның даналығы мен ойлаудан іс-әрекетке көшу үшін дұрыс сәтті таңдай білу қабілеті жоғары бағаланады.

2025 жылы не күтуге болады?

2025 жылы қандай жануар екенін біле отырып, ол сабырлы болуға уәде береді. Бірақ болашаққа максималды стратегиялық мүмкіндіктермен келеді деп болжауға болады. Ағаштың элементі Жыланмен үйлесіп, дамуға қолайлы. Бірақ кенеттен өзгеріссіз атмосфера жасайды. Бұл ойластырылған шешімдер мен тұрақтылықты бағалайтындар үшін жыл. Егер өзіңіздің дағдыларыңызды жетілдіруге немесе рухани жол іздеуге ұмтылсаңыз, бұл сәтті жыл болады. Жұлдыз жорамалдарына сенсеңіз, қалай әсер ететініне назар аударған жөн. Сиыр, Тауық және Маймыл жылдары туылғандарға Жасыл ағаш жылан ерекше қамқорлық көрсетіп, жеке және кәсіби жетістіктерге жету үшін жақсы мүмкіндіктер табуға көмектеседі. Жолбарыстан, қояннан және қабаннан бір жыл бизнеске, әсіресе жұмысқа және қаржылық мәселелерге мұқият қарауды талап етуі мүмкін. Ал Жылан белгісімен туылғандарды алда ерекше жыл күтіп тұр. Өзін-өзі тану кезеңі және жаңа көкжиектерді ашатын үлкен, бірақ тыныш өзгерістер.

Жасыл ағаш жылан – қарама-қайшылықтар мен жасырын даналыққа толы бейне. Шығыс мәдениетінде Жылан дүниені терең түсінуді, дұрыс жолдарды таңдай білуді және тіпті ең түсініксіз жағдайларда да шешім таба білуді білдіреді. Жылан қажетсіз әбігерге түспей, бақылауды, талдауды және дәл әрекет етуді біледі. Оның икемділігі қиын жағдайлардан қажетсіз қақтығыстарсыз шығуға және басқалар адасқан жерде де салқынқандылықты сақтауға мүмкіндік береді. Бұл символ жылды ерекше қуатпен толтырады: Жылан дана тәлімгер ретінде бізді парасаттылыққа, шыдамдылыққа және саналы таңдауға шақырады. Ол кейде дұрыс жолды табу үшін баяулау керек екенін көрсетеді және тыныштығын мұқият қорғайды. Күнге күйіп, агрессияға ең төтенше жағдайда ғана агрессиямен жауап береді.

Жасыл ағаш жылан жылында «гармония» негізгі сөз болып табылады, ал алға қарай ұшуға деген ұмтылысты 2025 жылдың иесі қатаң жазалайды.