Helicobacter pylori бойынша көптеген зерттеуге қарамастан, бұл бактерияға қатысты әлі де көптеген түсініксіз сұрақтар бар. H. pylori адамдармен бірге тіршілік кешіп жатқанына кем дегенде 100 мың жыл болды, оның тіршілік ету ортасы мен генетикалық түрі үнемі кеңейіп келеді. Бұл микроорганизмдер үнемі ағзаға бейімделіп және адамның иммунитетінен жасырынып келеді.

Бүкіл әлем халқының Helicobacter pylori бактериясын жұқтыруы 50%-дан асады. Дегенмен, Helicobacter pylori-мен байланысты аурулар жұқтырған адамдардың аз бөлігінде дамиды. Дамыған елдерде бұл микроорганизмнің пайда болу жиілігі 30-50%-ды құрайды, ал дамушы елдерде бұл көрсеткіш 80-90%-ға жетеді.

Хеликобактер пилоридің көзі адам, бірақ сонымен бірге бұл қоздырғышты үй жануарлары  - мысық, шошқа, тұтқын маймылдар, ірі қара малдарда. Тіпті үй шыбындарында да кездеседі. Бірақ бұл бактерияның жануарлардан адамға берілу фактісі анықталмаған.

"H. pylori хлорланған және озондалған суда да өмір сүре алады. Бұл ауыс суда болса, оны ішкен барлық адамға жұғады дегенді білдіреді. Көбінесе, H. pylori инфекциясы адамға 10 жасқа дейін жұғады да, содан кейін бактерия ағзада ұзақ уақыт бойы асқазан мен ұлтабардың шырышты қабығына әртүрлі зақым келтіреді. H. pylori негізінен отбасында, көбінесе жұқтырған анадан жұғады" - деп түсіндіреді гастроэнтеролог Мария Успенская.

H. pylori тудыратын негізгі аурулар:

• Гастрит;

• гастродуоденит;

• асқазан мен он екі елі ішектің ойық жарасы;

• HP байланысты функционалды диспепсия;

• MALT лимфомасы және асқазан аденокарциномасы;

• Асқазан қатерлі ісігінің себептерінің бірі.

"H. pylori-дің онкологиялық процестің дамуымен байланысы дәлелденді, сондықтан ол 1-ші дәрежелі канцерогенге жатқызылады. Сонымен қатар, зерттеулер көрсеткендей, ағзада H. pylori болса темір мен В12 дәрумені тапшылығы дамиды, созылмалы есекжем, бауырдың алкогольді емес майлы ауруы, Альцгеймер ауруы  дамиды", - дейді Мария Успенская.

Неліктен бір микроорганизм асқазан мен он екі елі ішектің шырышты қабығын әртүрлі зақымдайды, сонымен қатар гастродуоденальды аурулардың кең ауқымын тудырады?

Мүмкін, H. pylori белгілі бір штамының патогендік қасиеттерінде және жұқтырған организмнің сипаттамаларында жатыр. Дегенмен, ғалымдар бұл микроорганизмнің белгілі бір штамы мен асқазанның шырышты қабатындағы өзгерістер түрі арасындағы қатаң байланысты әлі анықтаған жоқ.

H. pylori геномында әртүрлі мутациялар орын алып, оны бактерияға қарсы препараттарға төзімді етеді.

"Бірақ бұл мәселе әсіресе антибиотиктерді қолдану айтарлықтай өскен COVID-19 пандемиясы кезінде өткір болды. Осыған байланысты пробиотиктерді қолдану H.pylori ауруын емдеуде қызықты бағыт болып көрінеді", - дейді Мария Успенская.

H. pylori-мен байланысты ауруларды емдеудегі негізгі міндет - организмнен бактерияларды жою. H. pylori асқазан қатерлі ісігінің дамуының дәлелденген қауіп факторы екенін ескере отырып, бұл микроорганизмді ағзадан шығару онкологиялық процестің алдын алу болып саналады.

"Эрадикациялық терапия схемасы жылдар ішінде бірқатар өзгерістерге ұшырады. Антибиотиктерді тағайындау мерзімі 14 күнге дейін ұзартылды", - дәрігер.

Пробиотиктер бірнеше мақсатта қолданылады: ішек микрофлорасындағы дисбиотикалық өзгерістерді түзету және антибиотикпен байланысты диареяның алдын алу, жергілікті иммунологиялық қорғанысты күшейту, гуморальды және жасушалық иммунитетті жақсарту, H. pylori-ге қарсы антагонистік әрекет.

H.pylori инфекциясының арнайы профилактикасы жоқ, деп атап көрсетеді сарапшы. 25 жылдан бері H.pylori-ге қарсы вакцина жасау жұмыстары жүргізіліп жатыр.