Қазақстандағы салық жүйесінің жаңа бағыттары және реформалар

Қазақстанның экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз етуде салық жүйесінің рөлі ерекше. Мемлекеттің кіріс бөлігін қалыптастыру, әлеуметтік міндеттемелерді орындау, инфрақұрылымды дамыту және бизнеске қолайлы орта құру – осының барлығы тиімді салық саясатының нәтижесі. Соңғы жылдары еліміздің салық саласында бірқатар реформалар жүзеге асырылып, салық төлеушілердің құқығын қорғауға, бизнес жүктемесін азайтуға және салықтық әкімшілендіруді цифрландыруға бағытталған маңызды өзгерістер енгізілуде. Бұл өзгерістер қазіргі экономикалық жағдайда аса өзекті, себебі мемлекет те, бизнес те, азаматтар да жаңа талаптарға бейімделуді қажет етеді.

Бүгінгі таңда Қазақстанның салық саясаты бірнеше негізгі бағытты мақсат етеді:

1. Фискалдық тұрақтылықты қамтамасыз ету – республикалық бюджеттің кірісін тұрақты толықтыру, салық базасын кеңейту, көлеңкелі экономиканы азайту.

2. Әділ салық жүйесін қалыптастыру – бизнеске тең жағдай жасау, шағын және орта кәсіпкерлікті ынталандыру.

3. Салық қызметтерін цифрландыру – салық есептілігі мен төлемдерін жеңілдетіп, азаматтарға қолжетімді ету.

4. Салық мәдениетін көтеру – салық төлеушілердің жауапкершілігін арттыру, ақпараттық түсіндіру жұмыстарын күшейту.

Бұл бағыттар еліміздің дамуына тікелей әсер етеді. Сондықтан аталған міндеттерді жүзеге асыру – салық органдары мен мемлекеттік құрылымдардың ғана емес, бүкіл қоғамның ортақ ісі.

Жаңа Салық кодексіне қатысты күтілетін өзгерістер

Соңғы жылдары Салық кодексінің жаңа редакциясына қатысты ұсыныстар кең талқылануда. Реформаның негізгі мақсаты – әкімшілендіруді жеңілдету, салық жүйесін барынша ашық, түсінікті және кәсіпкерлер үшін қолайлы ету. Әсіресе, шағын кәсіпкерлік секторы үшін артық жүктемелерді азайту мәселесі күн тәртібінде тұр.

Болжанатын негізгі жаңалықтар:

Салық түрлерін оңтайландыру;

Арнайы салық режимдерін қайта қарау;

Кәсіпкерлерге арналған декларация рәсімдерін жеңілдету;

Электронды фискализация жүйесін жетілдіру;

Жер және мүлік салығында жаңа тәсілдерді енгізу;

ҚҚС әкімшілендіруін жақсарту және қайтарым механизмдерін оңтайландыру.

Бұл өзгерістер салық саясатының қазіргі заман талабына сәйкестігін арттырып, кәсіпкерлік бастамаларды қолдауға, экономикалық белсенділікті ынталандыруға бағытталады.

Цифрландыру және салық органдарының жаңа форматы

Қазіргі таңда Мемлекеттік кірістер органдары толық цифрлы форматқа көшу процесін қарқынды жалғастыруда. Электронды шот-фактуралар, онлайн БКМ, мобильді қосымшалар, цифрлы түбіртектер – барлығы да әкімшілендіру сапасын арттыруға әсер етеді.

E-Salyq Azamat пен e-Salyq Business мобильді қосымшаларының енгізілуі салық төлеушілерге қызмет көрсетудің сапасын жаңа деңгейге шығарды:

Салық қарызын онлайн көру, мүлік, жер және көлік салығын төлеу, декларацияны электронды түрде жіберу, БКМ тіркеу немесе тоқтату, электронды аудит нәтижелерін қабылдау.

Бұл жүйелер адамның қатысуын мейлінше азайтып, мемлекеттік қызметтердің ашықтығын күшейтеді.

Салық саясатының өзекті бағыттарының бірі – көлеңкелі экономиканың үлесін азайту. Қолма-қол ақша айналымын бақылау, онлайн БКМ қолдану, фискалдық деректер операторы арқылы мәліметтерді жинау – осының барлығы жасырын табыстарды азайтып, шынайы экономикалық көрсеткіштерді көруге мүмкіндік береді.

Көлеңкелі экономиканың төмендеуі:бюджеттің кірісін арттырады;

– адал кәсіпкерлердің бәсекелестік жағдайын жақсартады;

– азаматтардың құқықтарын қорғайды.

Салық жүйесінің ең маңызды қағидаттарының бірі – салық төлеушінің құқығын қорғау. Соңғы жылдары әкімшілік жүктеме мен бақылау шаралары оңтайланып, бизнеске кедергісіз қызмет етуге жағдай жасалуда.

Мемлекеттік кірістер органдары:түсіндіру жұмыстарын күшейту,

– электронды сервистерді жетілдіру,

– кәсіпкерлермен ашық диалог орнату,

– салықтық тексерулерді тәуекелдерді басқару жүйесі арқылы ғана тағайындау сияқты шараларды жүйелі түрде іске асыруда.

Қоғамның салық мәдениетін қалыптастыру – экономиканың тұрақтылығына әсер ететін маңызды аспект. Салық төлеудің маңызын түсіндіру, ақпараттық жұмыстар жүргізу, видео–роликтер, брошюралар, әлеуметтік желідегі посттар арқылы ақпарат тарату – күнделікті жұмыстың ажырамас бөлігі. Салық төлеушілер үшін салық мерзімдері, төлем тәртібі, жеңілдіктер мен талаптарды дер кезінде жеткізу – жауапкершілікті күшейтіп қана қоймай, азаматтардың өз құқықтары мен міндеттерін білуін арттырады.

Салық жүйесі – мемлекеттің экономикалық дамуының күре тамыры. Өзекті мәселелерді шешу, жаңа реформаларды тиімді жүзеге асыру, цифрландыруды тереңдету және салық төлеушілердің құқықтарын қорғау – Қазақстанның экономикалық саясатының басты басымдықтары.

Салық саласындағы өзгерістер – тек заңнамалық құжаттар емес, елдің әлеуметтік деңгейіне, кәсіпкерлік белсенділігіне және мемлекет тұрақтылығына тікелей әсер ететін маңызды фактор. Сондықтан салық мәдениетін арттыру, адалдықты насихаттау, цифрлы сервистерді пайдалану және жаңа талаптарға бейімделу – әрбір азаматтың ортақ міндеті.

Қазалы ауданы бойынша Мемлекеттік кірістер

басқармасының бөлім басшысы