Қантты көп мөлшерде тұтынудың денсаулыққа әсері қандай?
Фото: ©Pixabay.com
Кәмпит, газдалған сусын, торттар, тіпті тәтті йогурттар да залалсыз көрінуі мүмкін, бірақ оларды шамадан тыс тұтыну ағзаны нағыз «майдан алаңына» айналдырады. Ғалымдар мен диетологтар қанттың артық мөлшері артық салмаққа ғана емес, қауіпті ауруларға да әкелетінін баяғыда дәлелдеп тастаған. Сондықтан қанттың ағзаға әсерін түсіну маңызды, деп хабарлайды El.kz интернет порталы.
Қанттың қауіпсіз мөлшері қанша?
Америкалық кардиология қауымдастығы әйелдерге тәулігіне 25 грамнан, ерлерге 36 грамнан артық қант қолданбауға кеңес береді. Бұл шамамен күнделікті калория нормасының 10%-ын құрайды. Бұдан артық мөлшер біртіндеп зат алмасудың бұзылуына алып келеді.
Мәселе мынада: қант тоқтық сезімін бермейді. Брокколи секілді талшыққа бай тағамдардан немесе тауық еті сияқты ақуызға бай өнімдерден басты айырмашылығы, оны көп мөлшерде жеу оңай.
Артық қанттың қауіпті 8 салдары
Қандағы қант деңгейінің күрт көтерілуі.
Қант тез сіңіп, қандағы глюкоза «таудан түскендей» өзгерістерге ұшырайды. Бұл ұйқы безін әлсіретіп, 2-типті қант диабетіне және қан тамыры ауруларына әкелуі мүмкін.
Қан қысымының көтерілуі.
Қант тамырлардың икемділігін төмендетіп, ағзада натрий мен судың жиналуына ықпал етеді. Соның салдарынан жүрекке салмақ түсіп, гипертония мен инсульт қаупі артады.
Психикалық денсаулыққа әсері.
Глюкозаның үнемі өзгеруі шаршау, ашушаңдық, әлсіздік тудырады. Ғалымдар тәттіні артық тұтыну мен депрессия белгілерінің арасында байланыс барын айтады.
Семіздік және тәбеттің күшеюі.
Тәтті сусындар мен десерттер – «бос калория». Олар тоқтық сезімін бермейді, ми үнемі қосымша тағам талап етеді. Бұл артық тамақтануға, артық салмаққа және тәттіге деген тәуелділікке әкеледі.
Жүрек-қан тамыр ауруларының қаупі.
Қант қан тамырларының қабырғаларын зақымдап, артерияларды бітейтін түйіндердің түзілуін жылдамдатады. Бұл – инфаркт пен инсульттің басты себебі.
Бауырдың майлануы.
Артық қант, әсіресе фруктоза, майға айналып, бауырда жиналады. Бұл бауырдың қабынуына, фиброзға немесе алкогольсіз циррозға дейін апаруы мүмкін.
Гормоналды теңгерімнің бұзылуы.
Әйелдерде қанттың артық мөлшері поликистоз синдромын асқындырып, етеккір циклін, салмақты, көңіл күйді бұзады. Ерлерде тестостерон төмендеп, шаршау артады.
Қатерлі ісік қаупінің артуы.
Зерттеулер тәтті сусындар мен десерттердің қатерлі ісік, әсіресе сүт безі ісігін дамыту ықтималдығын арттыратынын көрсетеді. Себебі қант метаболизмді бұзып, жылдам бөлінетін жасушаларға қосымша энергия береді.
Қанттың зиянын қалай азайтуға болады?
Қанттан бірден толықтай бас тарту дұрыс емес. Ең тиімді жолы – шамадан тыс кетпеу және дұрыс алмастыру:
- тәтті сусындардың орнына қантсыз сусындарды таңдау,
- өнімнің жапсырмасын қарап, жасырын қантты анықтау,
- тәттілікті жемістерден алу,
- талшық пен ақуызға бай тағамдар арқылы тоқтық сезімін арттыру.
Қалыпты норма – күнделікті калорияның 10%-ынан аспауы тиіс.