АЕК және ең төменгі күнкөріс деңгейі

Қазақстанда өлшемдер бекітілді ең төменгі жалақы және ең төменгі есептік көрсеткіш 2025 жылға. Өзгерістер 1 қаңтардан бастап күшіне енеді. Егер ең төменгі жалақының мөлшері өзгермесе және өз деңгейінде қалса 85 мың теңге былтырғыдай АЕК жоғары болады - 3 932 теңге 2024 жылы 3 692 теңгеге.

3 мыңға жуық теңгеге өсті ең төменгі күнкөріс деңгейі елде және құрастырды 46 228 теңге. 2024 жылы ол 43 407 теңгеге тең болды.

Зейнетақының өсуі

Зейнетақының ең төменгі мөлшері 1 қаңтардан бастап құрайды 62 771 теңге, ал 2024 жылы ол 57 853 теңгеге тең болды. Ең төменгі өлшем мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі енді тең 32 360 теңге 2024 жылғы 28 215 теңгеге қарсы. Базалық зейнетақының ең жоғары мөлшері құрайды 50 851 теңге.

Жасына және еңбек сіңірген жылдарына байланысты зейнетақы төлемдері өседі 8,5 пайыз.

Мемлекеттік жәрдемақылардың барлық түрлері көбейеді

Мүгедектігі бойынша жәрдемақылар көтеріледі 6,5 пайыз: енді мүмкіндігі шектеулі жандар І топ алатын болады 101 702 теңге (2024 жылы - 95 496 теңге), мүмкіндігі шектеулі жандар II топтар - 81 362 теңге (76 397 теңге болды), ал мүмкіндігі шектеулі жандар III топтар - 55 474 теңге (52 089 теңге болды).

Өлшемі асыраушысынан айырылуына байланысты мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы жаңа жылдан бастап құрастырылады 42 530 теңге 1 асырауындағы адаммен (2024 жылы - 39 935 теңге), 78 588 теңге асырауындағы 2 адаммен (2024 жылы - 73 792 теңге), 104 013 теңге 3 асырауындағы адаммен (2024 жылы - 97 666 теңге), 120 193 теңге 4 асырауындағы адаммен (2024 жылы - 112 859 теңге), 127 127 теңге асырауындағы 5 адаммен (2024 жылы - 119 370 теңге) және 138 684 теңге 6 немесе одан да көп асырауындағы адамдармен (2024 жылы - 130 221 теңге).

Өлшемі бала туғанда берілетін біржолғы мемлекеттік жәрдемақы келесі көрсеткіштерге тең болады: туу үшін бірінші, екінші және үшінші баланың - 149 416 теңге (2024 жылы - 140 296); қосулы төртінші және баладан артық - 247 716 теңге (2024 жылы - 232 596 теңге).

Өлшемі бала бір жарым жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты жәрдемақы 2025 жылы мыналарды құрайды бірінші балаға 22 648 теңге (2024 жылы - 21 266 теңге), екінші балаға 26 777 теңге (бұрын 25 143 теңге), үшінші балаға 30 866 теңге (болды - 28 982 теңге) және төртінші және одан да көп балаға 34 995 теңге (2024 жылы - 32 859 теңге).

Көп балалы отбасыларға арналған жәрдемақы 2025 жылы мыналарды құрайды төрт балаға 63 030 теңге (2024 жылы - 59 183 теңге), бес балаға 78 797 теңге (73 988 теңге болды), алты балаға 94 565 теңге (88 793 теңге болды), жеті балаға 110 332 теңге (103 598 теңге болды). Отбасыларға арналған жәрдемақы, сегіз және одан да көп балалары барлар, құрайды 15 728 теңге (14 768 теңге болды) әр балаға.

Кедейлік шегі өзгереді

2025 жылдың қаңтарынан бастап кедейлік шегі тең болады 35 пайыз және орташа табыстан мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмекке жүгінгенге дейінгі тоқсан үшін, бірақ сол кезеңдегі аймақтық ең төменгі күнкөріс деңгейінің кем дегенде 70 пайызы. Бұрын кедейлік шегі анықталған болатын мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек тағайындауға өтініш берген тоқсанның алдындағы тоқсанға есептелген ең төменгі күнкөріс деңгейінің 70 пайызы мөлшерінде.

Жан басына шаққандағы орташа ақшалай табыс - халықтың жартысы жан басына шаққандағы орташа ақшалай табысының мәні медианадан төмен, екінші жартысы медианадан жоғары болатын табыс деңгейі.

Вакцинациядан электронды түрде бас тарту

Енді қазақстандықтар екпеге келісімін бере алады немесе бас тарта алады электрондық түрде. Сондай-ақ, вакцинацияланған адамға шақырту алған медицина қызметкері бұл шақыртуға дереу қызмет көрсетуі, шұғыл медициналық көмек көрсетуі және көрсетілімдері болған жағдайда ауруханаға жатқызылуы тиіс. Егер иммундаудан кейін жағымсыз көріністерге күдік туындаса, медициналық қызметкер дереу электронды жедел хабарламаны халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесіне жібереді.

Тегін дәрі-дәрмек көлемі қысқарды

1 қаңтардан бастап Қазақстанда тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде азаматтарға тиесілі дәрі-дәрмектер тізімі қысқартылды. Енді қазақстандықтар "Фуросемид" таблеткаларын, "Ивабрадин" таблеткаларын, "Олодатерол және Тиотропий бромидін, ингаляциялық ерітіндіні", "Софосбувир" таблеткаларын, "Прегабалинді" қабылдауды тоқтатады. капсулалар және тағы 9 атау.

Мүгедектікті белгілеудің сырттай форматы

Енді қазақстандықтар мүгедектікті және еңбекке жарамсыздық дәрежесін белгілеу тәртібін реттейтін Әлеуметтік кодекстің 156-бабына сәйкес мүгедектікті сырттай проактивті форматта растай алады. Атап айтқанда, уәкілетті мемлекеттік орган көрсетілген жағдайларда медициналық-әлеуметтік сараптаманы жүргізуге сараптамалық қызметтерді көрсетуге арналған келісімшарт негізінде медициналық-әлеуметтік сараптаманың тәуелсіз сарапшыларын тартатыны айтылады.

Тізілімге енгізу үшін өтініш беріп, бірқатар растайтын құжаттарды тіркеп, содан кейін тестілеуден өту керек. Тесттер мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасы, МӘС негіздері, тексерілетін субъектінің әлеуметтік қорғау шараларына қажеттіліктерін бағалау бойынша 90 сұрақтан тұрады.

Жас қазақстандықтарға энергетиктерді сатуға тыйым салу

Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы кодекс "энергетикалық сусын" ұғымымен толықтырылды - бұл алкогольсіз және алкогольсіз сусын, құрамында кофеин бар және құрамында кофеин бар өсімдіктер (өсімдік сығындылары), таурин, гуарана, жерба мате, сондай-ақ дәрілік өсімдіктер және тоник әсері бар олардың сығындылары, қант, минералдар, жеңіл сіңімді көмірсулар, дәрумендер және т.б. кофе мен шайды қоспағанда, дәрумендерге ұқсас заттар, субстраттар және энергия алмасуының стимуляторлары, егер олар шамадан тыс тұтынылса, адам ағзасына кері әсерін тигізеді.

Сондай-ақ енгізіледі энергетиктерді тұтынудың алдын алу және шектеу шаралары. Энергетикалық сусындарды 21 жасқа толмаған адамдарға, сатушының тікелей қатысуынсыз, автоматтар, басқа электронды немесе механикалық құрылғылар арқылы, сәйкестікті бағалау (растау) туралы құжаттарсыз сатуға тыйым салынады.

Жоғары оқу орындарына түсуге арналған жаңа квоталар

Атап айтқанда, мемлекеттік білім беру тапсырысы аясында жоғары оқу орындарына оқуға қабылдау квоталары келесі азаматтар үшін өзгерді бірінші немесе екінші топтағы мүгедектер, бала кезінен мүгедектер, мүгедек балалар - 2 пайыз (2024 жылы 1 пайыз болды), басқа мемлекеттердің аумағындағы ұрыс қимылдарының ардагерлері, жеңілдіктер бойынша Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне теңестірілген ардагерлер үшін, - 0,2 пайыз (0,5 пайыз болды), бала кезінен мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасылардың балалары, бірінші немесе екінші топтағы мүгедектер үшін, - 2 пайыз (1 пайыз болды), әскерге шақыру бойынша мерзімді әскери қызметтің белгіленген мерзімін өтеген Қазақстан Республикасының азаматтары үшін, - 2,5 пайыз (бұрын бұл квота болмаған).

Қалған квоталар өзгеріссіз қалды.

Такси агрегаторлары мен такси жүргізушілерінің жұмыс істеу ережелері өзгерді

Интернет-платформаларды және (немесе) платформалық жұмыспен қамтудың мобильді қосымшаларын пайдалана отырып, қызметтерді көрсету немесе жұмыстарды орындау бойынша қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар, дара кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар такси тасымалдаушысы қызметін жүзеге асыруды бастамас бұрын жергілікті атқарушы органға қызметтің басталғаны туралы хабарлама жіберуге міндетті.

Такси агрегаторлары жүргізушіге жолаушылар таксиін басқаруға рұқсат бере алады онымен еңбек шартын жасасқаннан кейін. Хабарлама автоматты түрде беріледі. Осы талаптардың сақталуын бақылау таксидің ақпараттық-диспетчерлік қызметіне жүктеледі. Сонымен қатар, интернет-платформалар немесе мобильді қосымшалар арқылы жұмыс істейтін такси жүргізушілері, құқылы жолаушылар мен багажды таксимен тасымалдау қызметін көрсету автокөлік жалдау шарты бойынша.

Бизнесті қаржылай емес қолдау

1 қаңтардан бастап мемлекет кәсіпкерлерге және кәсіпкерлік бастамасы бар халыққа келесі бағыттар бойынша мемлекеттік қаржылық емес қолдау көрсетеді: кәсіпкерлік әлеуетті арттыру, әйелдер кәсіпкерлігін дамыту, жергілікті және жергілікті ресурстардан өнім өндірушілерді қолдау, кәсіпкерлік әлеуетті арттыру консультациялық және сервистік қызметтер көрсету, іскерлік байланыстарды кеңейту және кәсіпкерлердің өнімділігін арттыру арқылы.

Кәсіпкерлікті қолдау және дамыту мақсатында өтеусіз негізде консультациялық, білім беру қызметтерінің кешені ұсынылады. Шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеуге өтініш беру тәртібі хабарлама орнына енгізіледі.

Арнайы әлеуметтік қызметтерді ұйымдастыруға арналған лицензиялар

2025 жылы енгізіледі лицензиялау көрсететін ұйымдар арнаулы әлеуметтік қызметтер. Лицензияларды Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Халықты әлеуметтік қорғау саласындағы реттеу және бақылау комитеті береді. Ведомствоның анықтамасына сәйкес, лицензия бас лицензия болып табылады, иеліктен шығарылмайды, тегін және лицензиат басқа жеке немесе заңды тұлғаға бермейді. Лицензия қазақ және орыс тілдерінде беріледі.

2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап құқық қорғау органдары қызметкерлерінің лауазымдық жалақысының мөлшері үш жылда бір рет республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген мөлшерде көтерілетін болады.

Еңбек мигранттарына арналған құжаттама ережелеріндегі өзгерістер

2025 жылдан бастап еңбекші көшіп келушілерге рұқсат берудің жаңа ережелері енгізілуде. Ережелер "еңбекші көшіп келушілер", "еңбекші көшіп келушіге рұқсат", "жұмыс беруші-жеке тұлға", "шетелдік жұмыс күшін тартуға квота" ұғымдарымен толықтырылды.

Сонымен қатар, еңбекші көшіп келушілерге 12 айға дейінгі мерзімге рұқсат беру тетігі жеңілдетілді, сондай-ақ рұқсат беруден бас тарту және ұзарту негіздері анықталды.

ТҚК онлайн тіркеу

Қаңтардан бастап тұрғын үй-құрылыс кооперативіне қатысу шартын онлайн режимінде тіркеуге болады.

Ол үшін тұрғын үй-құрылыс кооперативі (қызмет алушы) акционермен келісім жасасқан күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде қызмет көрсетушіге электронды түрде тіркеуге өтініш жіберуі керек. Өтінімде акционермен жасалған келісімшарттың өзі, акционердің жеке деректері және сатып алынған акция туралы ақпарат болуы керек.

ТҚК акционердің жеке деректерін жинауға және өңдеуге, оның ішінде осы деректерді үшінші тұлғаларға беруге келісімін қамтамасыз етеді. Жүйе өтінімді жіберілген күні тіркейді.

Паспорттарға арналған бланкілерді Ұлттық Банк басып шығарады

2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің банкнот фабрикасы арнайы қорғауды қажет ететін баспа өнімдерін жеткізуші болып белгіленді. Банкнот фабрикасы 133 түрлі құжаттарды шығарады. Олардың ішінде: төлқұжат және жеке куәлік бланкілері; туу туралы, неке туралы, қайтыс болу туралы куәліктер; мектеп, колледж, университетті бітіргені туралы дипломдар; әр түрлі куәліктер; тасымалдаушыларға арналған құжаттар мен рұқсаттар; жүргізуші куәлігі, техникалық паспорт; кемелерге арналған құжаттар.

Шетелдіктерге ЖСН беруге тыйым салу

Қазақстанның Ресей мен Беларусьтегі елшіліктері 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап шетелдіктерге ЖСН беруді тоқтатады. Осыған байланысты 2024 жылға ЖСН толтырылғаны белгілі болды 400 мыңнан астам шетелдіктер (оның ішінде: Ресей - 233 013, Өзбекстан - 121 719, ҚХР - 25 654, Тәжікстан - 13 846, Қырғызстан - 9 308). 2023 жылы - 376 966 (оның ішінде: Ресей - 181 271, Өзбекстан - 114 153, ҚХР - 15 795, Қырғызстан - 14 322, Тәжікстан - 14 175).