Қазақстан Қытайдың келетін арзан жеткізімдерге неге назар аударуы керек?
Фото: ЖИОның себебі — АҚШ үкіметі Қытай тауарларына салған баж салығы. АҚШ-тан келетін тапсырыстар ағыны күрт азайды, бірақ бұл тауарларды өткізу қажеттілігі сақталды. Сарапшылардың пікірінше, енді Бейжің арттық заттарды Индонезиядан Бразилияға дейін кім көрінгенге сатуға тырысуда.
Мәселе мынада, арзан тауарлар ағынын осы елдердің кәсіпкерлері үшін пайдалы деп айту қиын. Қытайдың арзан импорты жергілікті өндірістерге қысым көрсетіп, адамдарды жұмыссыз қалдырып, ішкі өнеркәсіпті дамытуға кедергі келтіруде.
ЖарнамаБұл ретте көптеген дамушы елдер өздерінің өсуін жеделдетудің ең жақсы тәсілі ретінде дәл осы саланы кеңейтуге үміттенеді және сондықтан өз бизнесін жоғары деңгейде қорғауға дайын.
Мәселен, Шейх Хасина Бангладеш премьер-министрі болған кезінде Бейжіңге ресми сапары барысында Қытаймен «неғұрлым тең сауда қатынастарын» орнатқысы келетінін ашық айтты. Дәл осындай үндеуді сапар барысында ОАР президенті де жасады.
Оның үстіне, ширек ғасыр бұрын «Қытайлық шок» Америка өнеркәсібін қатты әлсіреткен АҚШ-пен болған өте жағымсыз мысал бар. Экономистердің бағалауынша, 1999-2011 жылдар аралығында жиһаз, ойыншықтар мен киім өндірушілер Қытай импортының бәсекесіне төтеп бере алмағандықтан, АҚШ екі миллионнан астам жұмыс орнын жоғалтқан. Енді бұл жағдай бүкіл әлемде бірнеше рет қайталануы мүмкін.
Тек Тайландтың өзінде, Тайландтың Kiatnakin Phatra Financial Group банкіне кіретін KKP Research зерттеу компаниясының мәліметінше, 2023 жылдың басынан 2024 жылдың бірінші тоқсанына дейін 1700-ден астам зауыт жабылған. Жаңа өндірістердің ашылуы осы жабылулардың орнын толтыруға көмектеседі, бірақ «алдағы сын-тегеуріндер қиындай түсуі ықтимал,» — деді банк. Қытай импортының өсуі жаппай жабылуға әсер еткен факторлардың бірі болды.
«Егер шетелдік тауарлар нарыққа біздің шағын кәсіпорындардың өнімдерінен әлдеқайда арзан бағамен түссе, тұтынушылар арзан тауарларды таңдайды. Біздің шағын кәсіпорындарға бәсекелесу қиын болады,» — деді индонезиялық жоғары лауазымды шенеуніктердің бірі.
Айта кетейік, Индонезия дәстүрлі түрде өзі өндіретін тоқыма, керамика және басқа да тауарларға 200% тарифтерді ешқашан енгізбеген. Мұндай мүмкіндік туралы министр 2024 жылдың шілдесінде айтқан болатын. Жағдайға бірнеше күннен кейін Қытай СІМ-нің Бейжіңнің «Қытай компанияларының заңды құқықтары мен мүдделерін қорғау үшін қажетті шаралар қабылдайтыны» туралы мәлімдемесі әсер етуі мүмкін.
Осылайша, барлық қатысушылар үшін жағдай күрделі болып қала береді. Дегенмен, факт факт болып қала береді. Қытай маркетплейстерінен тауарлар ағыны көптеген шағын кәсіпорындардың жабылуына әкеледі.
Қазақстанда да мұндай проблема бар — отандық шағын және орта бизнес Қытайдағы тікелей сатып алулармен де бәсекелестікке төтеп бере алмайды, олар танымалдылығын жалғастыруда.
Бірақ мәселе мұнда ғана емес. Temu тауарлардың сапасы мен қауіпсіздігіне жеткілікті көңіл бөлмейді деген күдік бар. Бұл туралы Еурокомиссия жүргізген тексеру нәтижелері дәлелдейді.
«Біздің дәлелдеріміз мынаны көрсетеді: Temu қолданушылары платформадан қауіпсіздік талаптарына сай келмейтін өнімдерді табуы әбден мүмкін,» — делінген ведомствоның мәлімдемесінде.
Оның ішінде қауіпсіз емес балалар ойыншықтары мен ұсақ электроника туралы сөз болып отыр.
Осылайша, Қазақстан билігі де импорт нарығындағы жағдайға назар аударғаны жөн, өйткені мұнда ондаған жұмыс орны, тіпті азаматтардың денсаулығы туралы сөз болып отыр.
