Мәдени және тарихи мұра – бұл әлемнің әр халқының ғана емес, бүкіл адамзаттың баға жетпес және орны толмас байлығы. Жойылу немесе сыну салдарынан оның кез келген бөлігінің жоғалуы әлемнің барлық халықтарының мұрасын ортайтқанмен тең. Олардың артықшылықтарына байланысты бұл мұраның кейбір объектілері көрнекті әлемдік құндылыққа ие деп танылуы мүмкін.

Адамзаттың орны толмас мұрасын құрайтын нысандарды анықтауды, қорғауды, сақтауды және танымал етуді мүмкіндігінше қамтамасыз ету үшін ЮНЕСКО-ға мүше мемлекеттер 1972 жылы жаһандық мәдени және табиғи мұраны қорғау туралы Дүниежүзілік мұра Конвенциясын қабылдады.

Қазақстанның тарихи-мәдени мұрасы жалпыадамзаттық мәдениеттің құрамдас бөлігі, адам интеллектін, этнос қоғамын қалыптастыру мен дамытудың пәрменді тетігі, тарихи жадының аса маңызды қоймасы болып саналады.

ҚР Конституциясы әрбір азаматтың мәдени өмірге қатысу және мәдениет мекемелерін пайдалану, тарихи-мәдени мұраға қол жеткізу құқығына кепілдік береді. Сонымен қатар, ҚР Конституциясы азаматтарды тарихи және мәдени мұраны сақтауға, тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғауға міндеттейді. Негізінде тарихи-мәдени мұраны мемлекеттік-құқықтық қорғау қызықты және ағартушылық тарихқа ие.

Қазақстан Еуразияның әлеуметтік, этномәдени және рухани байланыстарын біріктіретін Орталық Азия өңірінің бөлігі бола отырып, ХХ ғасырдың 90-шы жылдарының басынан бастап, ЮНЕСКО-ның мәдени және табиғи мұраны сақтау жөніндегі қызметіне қатыса бастады. ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік Мәдени мұра тізіміне Қазақстанның бірнеше нысаны кірді: Алматы және Ақтөбе облыстарындағы Қаялық, Қарамерген және Талғар, Жамбыл облысындағы Степнинское, Ақыртас, Құлан, Қостөбе және Өрнек.

Қазақстанның мәдени мұрасының қазіргі жай-күйі ғасырлар бойғы дәстүрлерді сақтау және одан әрі дамыту жөніндегі шаралар кешенін барынша қамтамасыз етумен, тарих пен мәдениеттің жаңа ескерткіштерін ашумен, кесенелерді, көне мешіттерді, ежелгі қалашықтарды консервациялау, қалпына келтіру жөніндегі жұмыстарды жандандырумен, олардың базасында жаңа тарихи-мәдени мұражай-қорықтар құрумен сипатталады.

Соңғы жылдары Қазақстанда аталған кешендердің барлық компоненттерінің органикалық өзара байланысын, сондай-ақ олардың түпнұсқалығы мен тұтастығын сақтау бойынша белсенді шаралар қабылдануда. Қираған ескерткіштерді құжаттау және консервациялау, оларды күзетімен қоса аймақтарға бөлу, қысқамерзімді перспективаға арналған менеджмент-жоспарларды жасау және іске асыру бойынша жұмыстар жүргізілуде.