Отбасы құндылығы – қоғамның тірегі

Отбасылы жандардың ақ некелерінің сақталуына, өзара бір-бірін бағалап, бақытты өмір сүруіне себепші болатын ең маңызды іс – өзара мейірім мен махаббат. Алла Тағала қасиетті Құранның «Рум» сүресі, 21-аятында: «Сендерге Оның (Алланың құдіретін көрсететін) айқын дәлелдерінің бірі – өз болмыстарыңнан жандарың жай тапсын деп, сендер үшін жұбайлар жаратып, араларыңа махаббатпен мейірімділік сезімін ұялатты. Расында осыны ақылға салып, ойланатын қауым үшін айқын дәлелдер мен ғибрат бар» деп айтқан.

Жалпы махаббат атаулы екі түрлі болады. Біріншісі – Жаратушы Алла Тағалаға деген махаббат. Екіншісі – жаратылысқа деген махаббат. Мысалы, перзенттің анасы мен әкесіне немесе ата-ананың баласына деген махаббаты. Сол секілді адамның бала-шаға, аға-іні, әпке-қарындасы сияқты туған-туыстарына деген махаббаты. Ермен әйелдің бір-біріне деген махаббаты осы жаратылысқа деген махаббаттың аясына кіреді. Адамның адамдарға деген махаббатының болуы тыйым етілмейді. Тек негізгі шарты ол махаббат Алламен Оның Елшісіне деген махаббаттан артық тұрмауы. Ардақты Пайғамбарымыздан (оған Алланың салауатымен сәлемі болсын): «Сізге адамдардың ішіндегі ең сүйіктірегі кім?» деп сұрағанда: «Айша» деп өзінің өмірлік жарына деген махаббатын білдірген (имам Бұхари, Мүслим).

Мұсылманның жарына деген негізгі махаббаты некеден кейін пайда болады. Некеден кейін ерлі-зайыптылардың бір-біріне сезімдерін білдіріп, жылы сөз айту, сыйлық беріп тұру, құрметтеу – отбасылық өмірдің бақытты да баянды болуына әсері мол.

Қазіргі күні некеге дейін жастарымыз бар сезімін білдіріп, некеден кейін өкінішке қарай сол сезімдерді таппай қалып жатамыз. Уақыт өте келе мейірімділіктің орнын дөрекілік алмастырып, кейіннен: «Бір-бірімізге жақын едік, қазір алыстап кеттік», «Бала-шаға үшін ғана жүрміз» дейтін жағдайға жеткен отбасылар да бар. Сондықтан ерлі-зайыптылар бір-бірін бағалап, мейірімділіктің аясында қарым-қатынас сақтайтын болса, өзара махаббат та сақталады. Алла Тағала жоғарыдағы аятта: «Араларыңа махаббат пен мейірімділік сезімін ұялатты» деп махаббат пен мейірімділікті бірге айтуының сыры осыда болса керек.

Ислам тарихында ардақты Пайғамбарымызды қолдап-қуаттап, ең бірінші Исламды қабылдаған Хадиша анамыз екені белгілі. Ол кісі өте дана, парасатты әйел болған. Хира үңгірінде алғаш аяттар түскен кезде Алла Елшісінің бойына үрей туғызады. Үйіне келе сала үстімді жабыңдар деп жата қалады. Ардақты Пайғамбарымыз Хадиша анамызға басынан кешкен жағдайды айтады. Сонда Хадиша анамыз: «Алаңдамаңыз, Жаратқан Алла сіз сияқты құлын ұятқа қалдырмайды. Өйткені сіз әркез шындықты айтасыз. Аманатқа қиянат жасамайсыз, туған-туыстарыңызбен сәлеміңіз түзу. Көршілеріңізге де мейірімдісіз...» деп көптеген жақсы сипаттарын айтып жұбатады.

Кез келген адам қолдап-қуаттауға мұқтаж. Міне осы қолдау ең бірінші оның отбасында көрініс табуы қажет. Қолдап-қуаттауды міндетті түрде бір қиын жағдайға тап болған кезде жәрдем беру деп түсінбеу керек. Қарапайым, күнделікті өмірде ерлі-зайыптылар бір-бірінің киген киімін мақтауы, таңдауын құптауы, тіпті, ер адам әйелінің жасаған тамағы жайында жақсы пікір айтуының өзі қолдап-қуаттауға жатады.

Қазақ халқында «қабырғаңмен кеңес» дейтін сөз бар. Өйткені ақылдасу, жарының пікірімен санасу – ерлі-зайыптылардың бір-бірін бағалауының көрінісі. Дін мен дәстүрін қатар ұстанған ата-бабаларымыз жаңылмайтын жақ, сүрінбейтін тұяқ болмайтындығын ескеріп: «Кешірім жасау – кеңдік, кешіре алмау – кемдік» немесе «Жақсы адамның ашуы – шәй орамал кепкенше» деп ренішті ұзаққа созбай, тезірек кешірудің адам бойындағы ізгі қасиеттерден екендігін айтқан.

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы жарасымды отбасындағы өзара мейірімділік, ізгілік, адамгершілік сынды қанға сіңген асыл қасиеттерді жаңғырту мақсатында 2025 жылды діни қызмет аясында «Ислам және отбасы құндылығы» жылы деп жариялады.

«Отбасының өнегесі – Отан өнегесі» деген. Ұлттың болмысын, оның тұрақтылығын әрбір отбасының татулығы мен береке-бірлігіне тікелей байланысты. Бақытты отбасы – қоғамның іргетасы. Қоғам қарым-қатынасының қағидалары отбасы құндылықтары негізінде қалыптасады. Демек қоғамның дамуы мен өркенденуінің басты тетігі салауатты отбасының негізінен басталуы керек. Дәл сол сияқты қай қоғамның болмасын рухани құлдырауының, іштей ыдырауының себебі де, отбасы ішіндегі тұрақсыздықтың салдарынан туады. Ендеше отбасымыздың бақытты да берекелі болуына әрбір мұсылман үлкен мән беріп, асыл дініміз талап еткен отбасылық ақыларды орындап, ізгі ұрпақ тәрбиелеуге ұмтылған жөн.

«Қожаназар ишан» мешітінің имамы